Wa zou­de gij dan doen?

Daar­aan moest ik den­ken toen ik het bericht las over de de 31-jari­ge Hugo Alfre­do Tale-Yax. Hij was zo held­haf­tig om te hulp te schie­ten toen een vrouw op straat las­tig geval­len werd. De bela­ger van de vrouw was niet te beroerd om Hugo meer­de­re keren te ste­ken voor­dat hij zich uit de voe­ten maak­te. De dak­lo­ze ille­ga­le immi­grant Hugo ligt ver­vol­gens zowat een uur op straat zon­der hulp te krij­gen. Wel wor­den er foto’s gemaakt door voor­bij­gan­gers. Op de bewa­kings­ca­me­ra (waar­voor die­nen die eigen­lijk?) is te zien hoe ambu­lan­ce­per­so­neel ein­de­lijk arri­veert om te con­sta­te­ren dat alle hulp te laat is. Hugo heeft zijn hel­den­daad met de dood moe­ten bekopen.

Wa zou­de gij dan doen?

Is de kern­vraag in het num­mer ‘Kamp Vught’ dat Gerard van Maas­ak­kers in 2004 heeft uit­ge­bracht. Het lied is spe­ci­aal geschre­ven op ver­zoek van het her­in­ne­rings­cen­trum Nati­o­naal Monu­ment Kamp Vught. Later heeft van Maas­ak­kers ook nog een num­mer geschre­ven over de ver­vol­ging van homo­sek­su­e­len in WO-II. In bei­de num­mers wordt de luis­te­raar gecon­fron­teerd met de vraag wat hij of zij zou doen wan­neer iemand in nood zit. Weten­de wat de uiter­ste con­se­quen­tie kan zijn. 

Wa zou­de gij dan doen?

Het her­in­ne­rings­cen­trum bestaat in 2010 twin­tig jaar, en n.a.v. dit jubi­le­um is een cd uit­ge­bracht met veel­al nieu­we num­mers door uit­een­lo­pen­de arties­ten, zoals Tom Ame­ri­ca, BJ Baart­mans, Renee van Bavel, Stef Bos, Anne­ke van Giers­ber­gen, Ernst Jansz en Jimi Bell­m­ar­tin, Wil­le­mijn Smeets, JW Roy, Hed­dy Les­ter en Arthur Umb­gro­ve. Er is ook een dvd toe­ge­voegd met de docu­men­tai­re ‘Het Kwaad Bui­ten’, van film­ma­ker Joost See­len uit Bre­da. In deze film staat het ver­haal van de ‘omstan­ders’ cen­traal. De cd/dvd com­bi­na­tie is van­af hal­ver­we­ge mei te koop in de muziek­han­del voor €12,95.

Wa zou­de gij dan doen?

Wa zou­de gij dan doen?

ik ben ‘ne schil­der
en ik werk vur ‘nen baas in Vlij­men
mer de mof die moet me heb­ben
vur de Arbeitsein­satz
as ik nie wil gaon wer­ken in ’t kamp
in Vught dan moet ik naor Duits­land
nou, dan is’t nie zo moei­lijk
ik heb ’n vrouw en 3 kiend­jes
dus nou rij ik elken dag naor Vught
op mij­ne fiets mee hou­te­re ban­den
ik neem 16 boter­ham­men mee
de helft eet ik zelf op
en de rest leg ik hier en daor
op de ven­ster­bank
as de mof nie kijkt

Hogestraat 39, Rijs­ber­gen
wa zou­de gij dan doen
wa zou­de gij dan doen

de eer­ste dagen in ’t kamp
wist ik nie wa’k zag, meneer
alle­ma­ol Hol­land­se men­sen
mee van die gestreep­te pak­ken aan
en ’n num­mer, zo mager as wa
ge magt er nie mee pra­o­ten, hoor
mer soms dan lukt da toch wel
as er de mof nie kijkt
en ik ont­hou dan namen en num­mers
en die geef ik dur aan de vrij­wil­li­gers
in Vught en zij maken dan pak­ket­jes mee eten
en m’n eigen boter­ham­men, natuur­lijk die zijn zó weg

Hogestraat 39, Rijs­ber­gen
wa zou­de gij dan doen
wa zou­de gij dan doen

mer ja, ge moet ver­rek­kes uit­kij­ken, hoor
Karel, de stra­ten­ma­ker
die hee ’n half­jaar geze­ten
umda’t‑ie boter­ham­men ha gesmok­keld
en Frans Joos­ten, die heb­ben ze gevat
heb­ben wij nooit meer terug­ge­zien
ge ziet hier de erg­ste din­gen, meneer
d’r kan ik nie over pra­o­ten
mer ik heb gere­geld moe­ten schil­de­ren
bij ’t cre­ma­to­ri­um in ’t kamp
nou, dan weet­te ’t wel
kijk, onder meka­re
pra­o­ten wij d’r ook nie over, hoor
mer ik weet da’t‑er bij zijn die
veul meer dur­ven as ikke
en ik weet ook da’t‑er bij zijn
die veul min­der dur­ven
ik weet trou­wens nie eens
of ’t wel dur­ven is
ge doet ’t gewoon
as de mof nie kijkt

Hogestraat 39, Rijs­ber­gen
wa zou­de gij don doen
wa zou­de gij dan doen
ik ben aan ’t schil­de­ren bij de barak­ken
en ‘ne gevan­ge­ne
’ne mens van mij­ne leef­tijd
die komt vur­bij­ge­lo­pen
en hij kijkt mijn aan, nog­al dur­drin­gend
mee van die mager ogen
as hij zie da ik ook naor hem kijk
wij­zen z’n ogen
naor de rand van ’t raam­ko­zijn
as hij weg is en as de mof nie kijkt
dan vind ik daor ’n brief­ke
ik lees ’t gauw­gauw
en ik stop ’t onder de grond
want ik durf ’t nie mee te nemen
da durf ik nie
en d’n helen dag her­haal ik
wa’t er op da brief­ke stao
Hogestraat 39, Rijsbergen

wa zou­de gij dan doen
wa zou­de gij dan doen

’t is zon­dag en ik gao
op de fiets naor Rijs­ber­gen
’t is wei­ter dan ik ha gedacht
d’r woont daor ’n vrouw mee…
mee ook 3 kiend­jes
ik zeg; “ik heb ’n bericht van oewe mens
hij zit in Vught en hij is bang da ’t‑ie
op trans­port moet naor Duits­land
hij zee da’t‑ie veul van oe houdt en da ge
mer wa geld moet vra­ogen aan zij­ne vader
hij hoopt da d’n oor­log gauw vur­bij is
en da gij mer goeie moed zalt hou­wen“
ze zee niks, mer efkes later ver­telt ze wel
da’t‑ie engel­se pilo­ten
de grens over ha gehol­pen
naor Bels
zodoen­de
ze bedankt me en ze geeft me
vur onder­weg, wa appels mee
d’n terug­weg is zwa­or, meneer.…..

Hogestraat 39, Rijs­ber­gen
wa zou­de gij dan doen
wa zou­de gij dan doen

en van­daag, in ’t kamp
zie ik ‘m weer, ik knik naor ‘m
en hij knikt terug
en ik leg de appels op de ven­ster­bank
en hij krijgt de tra­nen in z’n ogen

wa zou­de gij dan doen
wa zou­de gij dan doen