A Social Revolution
“Dat schiet ook niet echt op, zeg.” Het was een terloopse opmerking. Een boodschap die schijnbaar achteloos de ruimte ingeslingerd werd. Waar, al naar gelang de ontvanger, moest blijken of het in een potentieel tijdbommetje kon ontaarden. Onderwerp waren de gebeurtenissen in Egypte. Vooral de vermeende climax die al dagen nakende was. Zou Mubarak opstappen? Zou het leger ingrijpen? Zouden de pro-Mubarak demonstranten en infiltranten de situatie op scherp zetten? Elk tv-journaal, dag- of weekblad opende met een item over Egypte.
Programmaschema’s werden aangepast voor live verslagen vanaf de belangrijkste pleinen waar grote groepen mensen samengeschoold waren. Vooralsnog bleef de gevreesde grote uitbarsting van geweld uit. Enkel fikse schermutselingen waar desalniettemin teveel gewonden of zelfs doden vielen te betreuren.
Uit de opmerking sprak een lichte teleurstelling. De frustratie van een sensatiezoeker die net te laat op de onheilsplek arriveert. De onderbuikgevoelens van een Formule‑1 bezoeker die met kwijl in de mond hoopt op een spectaculaire crash. Maar er viel ook iets van ongeduld te bespeuren. Hoe lang zou dit nog aanhouden? De aanvankelijke spanning en het medeleven met de demonstranten begon alweer af te nemen. De constante aandacht voor deze historische ontwikkelingen werd allengs vaker met een verzuchting ondergaan. Als het maar niet samen ging vallen met de onthulling wie de nieuwe Zorro of gelukkige boerin zou worden. Revolutie OK, maar niet te lang en liefst niet op prime time. Een mens heeft ook behoefte aan ontspanning.
In het Nationaal Park Yellowstone (Wyoming, VS) bevindt zich een grote geiser, Old Faithful genaamd. Afhankelijk van de heftigheid van de voorgaande eruptie laat een volgende uitbarsting 60 tot 90 minuten op zich wachten. Rondom de geiser staan bankjes opgesteld, zodat men op het gemak de geiser kan bewonderen. Er zijn ook bordjes, waarop een indicatie staat van hoe laat de volgende uitbarsting ongeveer zal plaatsvinden. Ik kan me nog eenzelfde ongeduld en frustratie voor de geest halen van verscheidene bezoekers die haast dwangmatig op hun horloge bleven kijken wanneer de tijd op het bordje verstreken was. Zachtjes vervloekten ze Moeder Natuur die het waagde over tijd te zijn en hun verdere dagplanning in de war dreigde te sturen. Paniekerig overleg vond plaats om te zien of alle andere bezienswaardigheden nog wel bezocht konden worden.
In de zaterdagse aflevering van Eén Vandaag werd de Egyptische acteur Sabri Saad El Hamus (bekend van rollen in tv-series als Pleidooi en Unit 13) gevolgd. Hij gaf aan dagelijks contact te hebben met zijn moeder en andere familieleden die nog in Egypte woonden. Het interview werd gehouden in een Amsterdams café. Op het tafeltje stond, naast de nodige versnaperingen, ook een iPad opgesteld. Daarop volgde Sabri de revolutie online, realtime en bijna dag en nacht. Gevraagd naar het beeld wat hem tot nu toe het meest was bijgebleven, liet hij een foto op facebook zien. Een jong meisje lag in de armen van een ouder persoon. Ze bloedde hevig. Met een brok in de stem verklaarde Sabri dat dit voor hem ‘de dood van Egypte’ belichaamde. De afgelopen dagen was hij heen weer geslingerd tussen verschillende emoties. Afhankelijk van wat er allemaal over de situatie aldaar bekend werd gemaakt op de vele sociale media.
Iedereen is met iedereen bezig. Iedereen heeft over iedereen een mening. Ongeacht wat we doen en waarom we het doen. Arnon Grunberg schreef het volgende in de december/januari uitgave van Wordt Vervolgd (het maandblad van Anmesty International):
“Op vragenlijsten wordt dikwijls de mogelijkheid geboden het vakje ‘geen mening’ aan te kruisen. Mensen kunnen daar in de regel weinig waardering voor opbrengen. Zij die geen mening hebben, zijn lafaards of grijze muizen, mensen die van onverschilligheid hun hobby hebben gemaakt. Het is merkwaardig dat wij menen dat wij onze vrijheid uitdrukken door onze mening te uiten. Met net zoveel recht van spreken kunnen wij zeggen dat wij onze vrijheid bewijzen door van het recht gebruik te maken die mening voor ons te houden.” p.14 | Wordt Vervolgd | nr. 12/1 — december ’10/januari ’11
We verkeren in de ongewone omstandigheid dat we zowat alles van iedereen kunnen volgen. En dat doen we daarom dan ook. En geven onze mening er gratis bij. Over grote zaken en kleine dingen. Over gebeurtenissen en ontwikkelingen waar we eigenlijk geen verstand van hebben. Of ons niet in willen verdiepen. Een tijd lang zijn we enthousiast. Betrokken plaatsen we een hashtag op twitter. Posten een treffende foto op facebook:
Gezamenlijk trekken we virtueel op naar het World-Wide-Event waar je bij moet zijn. Opgewonden nemen we plaats op de tribune. Vuvuzela in de aanslag. We zullen ons laten horen. Hier wordt geschiedenis geschreven. Ieder grijpt de kans om een voetnoot te plaatsen. Er worden al weddenschappen afgesloten op de eventuele uitkomst van wat zich in de arena afspeelt. De spelers op het veld kijken af en toe verstoord op naar de verzamelde menigte. Ze eisen volledige aandacht maar krijgen die niet. Druk doende is men bezig elkaars meningen door te sturen en van nog scherper commentaar te voorzien. Een stadion vol experts. Maar dan wel van de korte baan.
Want wanneer nieuwe gebeurtenissen zich elders aandienen, of indien de wedstrijd zich te lang lijkt voort te slepen, zwermt de goegemeente weg naar andere oorden. Op zoek naar nieuw vermaak. Uiteindelijk blijft alles bij het oude. Geef de mensen brood en spelen. Maar dan wel met de mogelijkheid om een ‘like’ te kunnen geven. Dat zijn de nieuwe lijken die nog wel tellen…