50books — vraag 23: 

Sinds ik in 2011 ein­de­lijk uit de kast kwam kijk ik nog maar spo­ra­disch voet­bal. De enke­le keer dat de tv hier aan staat en ik me al zap­pend ver­baas waar­om we nog een abon­ne­ment heb­ben stuit ik natuur­lijk wel eens op een voet­bal­wed­strijd. Wat me iede­re keer weer opvalt is het com­men­taar. Het hangt van cli­chés aan elkaar. Het­zelf­de geldt voor de ver­sla­gen in de krant. Mag ‘het pot­je’ dan onvoor­spel­baar ver­lo­pen zijn, de nabe­schou­wing op schrift is dat zel­den of nooit. Ik keek er dan ook niet van op toen ik een tijd gele­den las dat er een pro­gram­ma ont­wik­keld was om op basis van voet­bal­uit­sla­gen, het bij­be­ho­ren­de sco­re­ver­loop en samen­vat­tin­gen in de krant, auto­ma­tisch nieuws­be­rich­ten te gene­re­ren voor nieuw gespeel­de wed­strij­den. Nie­mand die het ver­schil merkt.

Het zou zo maar kun­nen dat Phi­lip M. Par­ker ach­ter dit pro­gram­ma zit. Wat? Jul­lie ken­nen deze veel­schrij­ver niet? Noch­tans heeft hij al 200.000 titels gepu­bli­ceerd, en wie weet zijn er tij­dens dit schrij­ven weer enke­le bij­ge­ko­men. Hoe hij dat doet? Net zoals bij die wed­strijd­ver­sla­gen. Een gepa­ten­teerd pro­gram­ma zoekt op inter­net naar rech­ten­vrije tek­sten op basis van een voor­af bepaald sja­bloon en stelt daar boe­ken uit samen. Dat kun­nen cita­ten­ver­za­me­lin­gen zijn, (puzzel)woordenboeken of macro-eco­no­mi­sche trend­ana­ly­ses, maar ook medi­sche hand­lei­din­gen. Non-fic­tie dus.

De vol­gen­de stap ech­ter was poë­zie. Inmid­dels claimt Par­ker dat er al zo’n 1,3 mil­joen gedich­ten op zijn naam staan. Geschre­ven door ‘Eve’, een ander pro­gram­ma wat hij spe­ci­aal voor dit doel ont­wik­keld heeft. Aller­lei gen­res zijn door hem ver­zon­nen om de geau­to­ma­ti­seer­de gedich­ten te kun­nen cate­go­ri­se­ren. Zijn ze ook goed?

“Do you think one of them is Sha­ke­spe­a­re?” he was asked.
“No,” he said. “Only becau­se I haven’t done son­nets yet.”
[The New York Times]

Het is slechts een kwes­tie van tijd en dan zal hij zich aan de fic­tie gaan wagen. Het reeds over­wel­di­gen­de aan­bod van nieu­we romans die elke dag ver­schijnt, zal hoogst­waar­schijn­lijk ver­dub­beld wor­den wan­neer Par­ker out­put gaat gene­re­ren. Boe­ken­kas­ten zul­len niet meer in staat zijn om alleen al de ver­za­me­ling Par­kers te kun­nen opslaan. Laat staan dat iemand zijn oeu­vre geheel tot zich kan nemen.

Wat bete­kent dit voor de lite­ra­tuur? Is een auto­ma­tisch samen­ge­stel­de tekst te beschou­wen als een echt boek? En zo niet, waar­om dan niet? Moet het per se geschre­ven zijn door een per­soon in plaats van door een com­pu­ter­pro­gram­ma? Maar wat nu als het samen­ge­stel­de boek opge­bouwd is uit ech­te tek­sten geschre­ven door ech­te men­sen? Is een boek geen boek meer wan­neer men de hoofd­stuk­ken door elkaar hus­selt? Of is het nog steeds een boek, maar dan een slecht (of mis­schien wel een beter) boek? Is het echt onmo­ge­lijk om een com­pu­ter een tekst te laten pro­du­ce­ren die niet alleen lees­baar is, maar zelfs zin­ne­prik­ke­lend mooi van com­po­si­tie en plo­top­bouw? Wan­neer zoveel schrij­vers (on)bewust gebrui­ken van aller­lei (aan­ge­leer­de) tech­nie­ken, dan moet het voor een pro­gram­meur toch haal­baar zijn om dit uit vele romans te des­til­le­ren? Hoe erg kan dat zijn zolang het een boek ople­vert dat de lite­rai­re maat­sta­ven kan doorstaan?

Wat vind jij?

Vraag 23:
Kun­nen com­pu­ters fic­tie schrijven?

PS: Van­zelf­spre­kend heb ik dit stuk­je tekst zelf geschreven…