‘En ze leefden nog lang en gelukkig’. Ik weet niet hoe het met jullie was, maar wanneer ik vroeger deze slotzin las nadat ik dagen doorgebracht had met de held van een onwaarschijnlijk spannend verhaal, dan daalde met terugwerkende kracht het gelezene aanzienlijk in waarde. Stom vond ik het. Onwaarschijnlijk. OK, de prins en de prinses (als willekeurig voorbeeld) hadden elkaar dan wel gevonden na vele avonturen, maar was dat het dan? Moesten ze de rest van hun verdere lange lange leven teren op deze gebeurtenissen? Bleef er voor hen niets over dan de dagelijkse koninklijke sleur van lintjes doorknippen en een volgende generatie prinsen en prinsesjes voortbrengen?
Ik kon het me niet voorstellen. In mijn fantasie zag ik de prins al na enkele maanden rusteloos op zijn troon zitten, in gedachten alweer in gevecht met een of andere meerkoppige draak die alleen door hem verslagen kon worden. Wanneer hij opkeek en zijn zwangere vrouw gelukzalig bezig zag met het zoveelste borduurwerkje kon hij wel huilen. Niet van geluk.
Liever had ik gezien dat op die onontkoombare laatste bladzijde de prins tijdens het feest dat ter ere van zijn overwinningen is georganiseerd, in de menigte een glimp meent op te vangen van die ene vijand waarvan hij toch zeker dacht dat die gedood was. Wanneer hij nog eens goed wil kijken wordt hem gevraagd een toost uit te brengen. Het moment is voorbij. ’s Nachts zal hij er nog een keer door wakker schrikken. Zich afvragend wie hij nu gezien denkt te hebben. Laat hem maar woelen in bed.
Zelfs ‘En ze zouden nog lang en gelukkig geleefd hebben, ware het niet dat de zwangerschap van de jonge prinses niet naar wens verliep’ zou ik geprefereerd hebben. En dat is altijd zo gebleven. Er is geen begin en geen einde. Zelfs wanneer een persoon komt te overlijden is daarmee zijn of haar levensverhaal niet netjes afgerond. Het verhaal gaat door. Alles wat nog gaande was, hoe miniem of ogenschijnlijk onbelangrijk ook, blijft open. Gaat ingevuld worden met de leegte van de afwezigheid.
Wat ik bedoel te zeggen is niet dat ik wil dat elk boek eindigt met ‘wordt vervolgd’. Ik zit niet te wachten op de eindeloos voortdurende reeks boeken rondom dezelfde hoofdpersoon/-personen. Een tot op de laatste druppel uitgemolken formule. Nee, het zijn de obligate laatste bladzijdes van een boek waar alles netjes naar een overzichtelijk einde wordt geschreven. Waar alle voorgaande handelingen als de bekende puzzelstukjes op de juiste plaats worden ingebracht totdat er geen ruimte voor interpretatie overblijft. Gebracht door de alwetende verteller. Dat komt me altijd veel te geforceerd over. Niet natuurlijk.
Geef mij maar het verhaal waar niet alle vragen een antwoord krijgen. Of het goede antwoord. Waar zich zaken voordoen die op het eerste gezicht (en daarna nog steeds) niets met de zogenaamde rode draad te maken hebben. Een verhaal dat eindigt omdat het belangrijkste verteld is, maar lang niet alles. Dat daarom langer bij je blijft. Onderhuids gaat zitten omdat het nog niet klaar is. Nooit klaar zal zijn. En waardoor jij ongemerkt van lezer verteller geworden bent. Van rol bent gewisseld. Het is nu jouw fantasie die aan de haal kan gaan met ’the never-ending story’.
Hoe is dat bij jullie? Waar gaat jullie voorkeur naar uit? Het netjes afgeronde verhaal of toch het open einde? En dan niet om er de commerciële ‘part two’ uit te persen wanneer het boek een bestseller blijkt te zijn, maar gewoon, omdat een verhaal in mijn ogen nooit afgelopen is. Er is geen ‘The End’. Hooguit ‘Enough for now’.
Vraag 34:
Wat spreekt jullie meer aan, het afgeronde verhaal of het open einde?