De muur

Vrij­dag vier­de hij zijn 70ste ver­jaar­dag en gis­ter­avond stond Roger Waters alweer in de Amster­dam Are­na. The show must go on. En hoe! We kwa­men voor spek­ta­kel en heb­ben spek­ta­kel gekregen.

Al drie jaar toert Waters rond de wereld om de rock­ope­ra ‘The Wall’ uit te voe­ren. Was de show in april 2011 al over­wel­di­gend toen we kaart­jes had­den weten te bemach­ti­gen voor het Gel­re­do­me, deze keer leek het alle­maal nog groot­ser. Het was genie­ten van de eer­ste tot de laat­ste minuut. Door­dat de muziek uit alle hoe­ken en gaten leek te komen, was het con­ti­nu oplet­ten om niet ergens een visu­eel aspect te mis­sen. Want zoals gewoon­lijk bij Waters speelt de per­for­man­ce zich niet alleen op het podi­um af.

Een belang­rij­ke rol is weg­ge­legd voor de muur zelf. Voor wie niet bekend is met het con­cept van ‘The Wall’ kan ik het als volgt samenvatten:

• eerst wordt er een muur gebouwd
• daar­na wordt er een muur afgebroken

Het mooie is dat deze muur hele­maal onder­deel is gewor­den van de show. Con­ti­nu wor­den er beel­den gepro­jec­teerd op de wit­te ste­nen. Beel­den die dan weer die­nen als een uit­brei­ding van het decor en een ande­re keer clo­se-ups laten zien van de uit­voe­ren­de arties­ten. Heb je geen ver­re­kij­ker meer nodig in de sta­di­on­hal wan­neer je de pech hebt nog­al ver ver­wij­derd te zijn van het podium.

Het con­cert zelf volgt nog steeds trouw de volg­or­de van het oor­spron­ke­lij­ke album ‘The Wall’ uit 1979 door Pink Floyd toen Roger Waters nog deel uit­maak­te van deze rock­band. Wel is er af en toe ruim­te voor nieu­we inter­pre­ta­ties door Waters van som­mi­ge num­mers. Dat is ver­fris­send en maakt het geheel nog tijd­lo­zer. De klas­sie­ker die ieder­een kent is natuur­lijk ‘Ano­ther brick in the wall’, wat voor deze gele­gen­heid gezon­gen wordt door een plaat­se­lijk kin­der­koor (een tra­di­tie die over­al plaats­vindt waar de toer­ka­ra­vaan neerstrijkt).

‘The Wall’ is gro­ten­deels door Roger Waters zelf geschre­ven en gaat voor­na­me­lijk over (aller­lei) angst(en) en het onver­mo­gen tot com­mu­ni­ce­ren. Het ver­haal van de (jonge)man die zich gelei­de­lijk ver­der afsluit voor de wereld om hem heen tot­dat er iets in hem knapt, is sterk auto-bio­gra­fisch. Door de jaren heen zijn de thema’s ech­ter uni­ver­se­ler gewor­den. Nog altijd staat het indi­vi­du cen­traal, maar nu als slacht­of­fer van oor­log, armoe­de en uit­bui­ting. Waar­bij de schuld stee­vast bij cor­rup­te rege­rin­gen (“Mother, should I trust the govern­ment” wordt er gezon­gen, ter­wijl op de muur ‘No Fuc­king Way!’ ver­schijnt) en mul­ti­na­ti­o­nals ligt. Zelf zegt hij er in 2010 het vol­gen­de over bij de start van de tournee.

Voor mij is het album ech­ter altijd ver­we­ven met de gelijk­na­mi­ge film waar­in Bob Gel­dof de hoofd­rol speelt. Hoogst­waar­schijn­lijk (bedenk ik me nu) omdat een oom van mij in die­zelf­de tijd op een nacht flink door­draai­de en zijn appar­te­ment aan gru­ze­le­men­ten sloeg nadat zijn vrouw hem had ver­la­ten, kwam het me nog­al dicht op de huid. Lan­ge tijd heb ik het niet aan­ge­durfd om som­mi­ge num­mers in m’n een­tje op de kop­te­le­foon te beluis­te­ren, bang dat ik er op de een of ande­re manier men­ta­le scha­de door zou oplo­pen. De afslui­ter op kant 2 van de eer­ste LP (wat raar om dit zo op te schrij­ven) vond ik angst­aan­ja­gend depri­me­rend hoe met die laat­ste, aan het eind afge­bro­ken ‘Good­bye’ de ik-per­soon onbe­reik­baar is geworden.

Good­bye cru­el world
I’m lea­ving you today
Goodbye
Goodbye
Goodbye
Good­bye all you people
There’s nothing you can say
To make me change
My mind
Goodbye

De muur is dicht. Alle con­tact is verbroken.

Na de pau­ze gaat het van slecht tot erger. Wat de the­ma­tiek betreft, ten­min­ste. De con­tou­ren van een dic­ta­to­ri­a­le samen­le­ving begin­nen zich in het almaar ver­an­de­ren­de decor te ver­to­nen. Wat ik tref­fend vind is dat de muur die ooit opge­trok­ken werd door het indi­vi­du ‘Pink’ om zich van alles en ieder­een af te slui­ten, nu inge­zet wordt om actief een geheel volk in te slui­ten en te onderwerpen.

Dit is het moment in de show waar alle regis­ters open­ge­trok­ken wor­den. En waar zich nog nadruk­ke­lij­ker doet voe­len dat de Amster­dam Are­na geen rock­tem­pel is. Hoe­wel de muziek van­af de plaats waar wij zaten fan­tas­tisch klonk, ging het her­haal­de­lijk mis zodra er gezon­gen werd. Dan begon het geluid zoda­nig te ver­vor­men dat de tek­sten niet meer te vol­gen waren. Hoe hoger op de tri­bu­nes des te schel­ler het geheel werd, zo kreeg ik van ver­schil­len­de bezoe­kers te horen. En dat is jam­mer voor zo’n groots opge­zet­te show. Daar­voor waren we niet gekomen…