Deze week was ik in gesprek met een goede vriendin over een boek dat we hadden gelezen. We waren er allebei erg over te spreken. Terloops bekende zij dat ze pas veel later had ontdekt dat de auteur niet een man maar een vrouw was. De exotische naam had haar op het verkeerde spoor gezet. Ik moest lachen (sorry). Vanwege mijn werk heb ik de laatste jaren steeds vaker te maken gekregen met collega’s uit het land waar de roots van de schrijfster in kwestie liggen. Daardoor wist ik zelf vanaf het begin dat het hier een vrouw betrof die het boek geschreven had. Maar even terloops (Fuck de terloopsheid! Fuck mijn interessantdoenerigheid!) vertelde ik haar dat ook zonder de sekse van de auteur te weten ik het wel geraden zou hebben.
We liepen verder door de drukke straat vol restaurantjes. Mijn opmerking hing tussen ons in. Waarom had ik ‘m gemaakt? Wilde ik iets bewijzen? Waar sloeg het eigenlijk op? In gedachten riep ik het boek op en probeerde bepaalde passages te visualiseren. Waren die te herkennen als typisch vrouwelijk? En waar zou ik dat dan aan denken te kunnen herkennen? Misschien dat het meer over mijn vooringenomenheid zou zeggen dan dat het verder iets te betekenen had. Bij elke stap die ik zette had ik meer spijt over mijn ondoordachte uitlating. Dat mannen en vrouwen verschillende literatuur zouden schrijven. Het idee alleen al! Hopelijk diende zich snel een geschikte locatie aan om iets te gaan eten.
Net toen ik het idee kreeg dat in alle drukte om ons heen mijn opmerking misschien zelfs wel niet gehoord was kwam ze er natuurlijk (natuurlijk!) op terug door de vraag te stellen waarvan ik vurig had gewenst dat ze hem nooit zou stellen…
Vraag 43:
Kun jij herkennen of een boek door een man of vrouw is geschreven?
[update 13:30 uur] Niet getreurd lieve #50booksvolgers, natuurlijk ga ik hier ook delen wat mijn antwoord was (en zeer waarschijnlijk uitgebreider dan op die nu al illustere avond waar mij weer eens woorden tekort schoten om goed uit te leggen wat ik nu daadwerkelijk bedoelde met die onhandige opmerking), maar eerst moet ik nog de andere #50booksvragen beantwoorden, waarbij het voor de die-hard #50booksvolger geen geheim zal zijn dat ik ten tijde van dit schrijven nog steeds niet verder ben gevorderd dan het beantwoorden van vraag 6. Zo zie je maar, het vragen gaat mij beter af dan het antwoord geven. Zelfs op mijn eigen vragen. Of zou dat moeten zijn, vooral omdat het mijn eigen vragen betreft?
Hoe dan ook, uit de verschillende reacties onder deze blogpost en op twitter, kan ik opmaken dat de vraag gelukkig wel wat losmaakt. De meningen zijn verdeeld en dat is altijd goed. Mooi vond ik de conversatie tussen @ruudketelaar (niet relevant) en @mariekehoogwout (wel relevant) op twitter. Een verademing vanwege het respect voor elkaars mening:
@ruudketelaar ik het jouwe ook vanuit het jouwe. Zo zou het altijd en overal moeten zijn #ideaal
— Marieke Hoogwout (@mariekehoogwout) November 3, 2013
En nuttig vanwege de link naar de blogpost van Marieke op de site van uitgeverij Réunion, waar ze het volgende schrijft n.a.v. het hoge aantal mannelijke genomineerden op de shortlist voor de Gouden Strop 2013:
Uit onderzoek blijkt dat wij (mannen én vrouwen) een schilderij, of een boek, of een artikel, beter vinden als we denken dat het van een man is, dan als we denken dat precies datzelfde werk door een vrouw gemaakt is. Een boek van ‘John Johnson’ vinden we beter dan het identieke boek van ‘Jane Janeson’; een essay van ‘Paul’ krijgt een hoger cijfer dan precies hetzelfde stuk van ‘Paula’.
Hoe zou het gaan wanneer de teksten voor de Gouden Strop zonder auteursvermelding worden aangeleverd aan de jury? Wanneer we èn niet kunnen herkennen aan een tekst dat het door een man of vrouw geschreven zou zijn, èn we zouden de auteur bij voorbaat niet weten, zou het dan pas mogelijk zijn een objectieve shortlist samen te stellen?
Vragen, vragen, vragen. En niet alleen de mijne…