Jouw gezicht zal het laatste zijn — João Ricardo Pedro
Alcino de herenkapper
In het midden van ‘Jouw gezicht zal het laatste zijn’ bevindt zich ‘Alcino de herenkapper’. Niet in het midden op basis van het aantal hoofdstukken dat al geweest is en het wat nog zal volgen. Ook is deel IV niet de helft van VII. Nee, Alcino de herenkapper knipt Duarte, zoon van van Antonio die weer de zoon is van Augusto (beter, doutor Augusto Mendes) ergens onderweg van bladzijde 90 naar 91 en dat is wat mij betreft zo goed als in het midden van een verhaal dat in totaal 183 bladzijdes telt (waarbij ik gemakshalve vergeet dat het op bladzijde 7 begint hoewel ik daar meteen tegenin zou kunnen brengen dat heel misschien Alcino de herenkapper al op bladzijde 87 zou hebben kunnen beginnen met knippen ware het niet dat de schrijver João Ricardo Pedro nogal eens de neiging heeft om uit te wijden of slechts aarzelend to the point te komen waar ik zelf als lezer geen enkel probleem mee heb maar dat moge duidelijk zijn).
Ik heb helaas de afgelopen dagen weinig tijd gehad om dit boek goed tot me te nemen. En dat vind ik jammer want elk deel, elk hoofdstuk, elke alinea, elke zin nodigde uit tot herlezen. Waarbij elke zin uitnodigde om de alinea opnieuw te lezen waarin die zin de juiste plek had gekregen. Daarna het hele hoofdstuk. De rest van het deel. Om uiteindelijk het gehele boek overnieuw te lezen en te genieten van het schitterende spel met woorden. Het dan eens experimentele karakter dan weer hoog literaire gehalte van de tekst. Wat telkens weet te boeien nadat je je hebt overgegeven aan deze artiest die er een sport van maakt om continu te willen verrassen.
Maar ook uitnodigend om op zoek te gaan naar de samenhang. De verborgen lijntjes die ontdekt willen worden. De subtiele licht verschuivende herhalingen (check die twee mannen op het schilderij) die vanwege het veranderende perspectief geleidelijk aan meer en meer onthullen over de verschillende personages. Uiterste alertheid is aldus geboden om de vele lagen te ontwaren. Intertextualiteit te herkennen. Leesvoer voor literaire liefhebbers.
Doch ik moest te vaak die uitnodiging afslaan vanwege andere verplichtingen. Waardoor ik het gevoel had een en ander te missen. In het bijzonder bij Alcino de herenkapper. Toen ik vandaag eindelijk de gelegenheid had om het boek nog eens op m’n gemak door te bladeren nadat ik het ruim twee weken geleden voor het laatst had dichtgeslagen vroeg ik me af wat de rol van Alcino de herenkapper was. Alle hoofdstukken in het boek kunnen bijna als afzonderlijke verhalen gelezen worden, aldus een wervende tekst ergens op de binnenkant van de achterflap. Dat geldt ook voor Alcino de herenkapper. Maar alle hoofdstukken vormen ook onderdeel van dit mysterieuze verhaal zonder dat het compleet lijkt. Er blijven veel vragen onbeantwoord. Wat ik geen enkel probleem vind.
Ik zit alleen met de rol van Alcino de herenkapper. Hij voegt niets toe aan het verhaal (niet plausibel gezien de manier waarop Pedro alles aan elkaar knoopt). Of het moet zijn dat hij wel degelijk verbonden is met het lot van Augusto (doutor Augusto), Antonio en Duarte, maar dat ik er overheen heb gelezen (zeer plausibel gezien de manier waarop petepel de laatste tijd bezig is). Of, en dat vind ik zelf een heel mooie interpretatie, misschien is hij wel degelijk verbonden met het lot van Augusto (doutor Augusto), Antonio en Duarte, maar zijn alle lijntjes die dat enigszins zouden kunnen verklaren vakkundig door de schrijver weggelaten. Omdat tenslotte in het echte leven ook niet alles altijd voor iedereen even duidelijk is. En zeker niet in deze in die zin fel realistische roman. Misschien niet plausibel, echter wel voor mij om mijn gemoedsrust tevreden te stellen nu ik ietwat in gebreke ben gebleven om dit fantastische debuut (dat durf ik dan weer wel uit te spreken) de aandacht en tijd te geven die het eigenlijk verdiende. Dus ga ik er binnenkort nog eens op terugkomen. Bij deze beloofd.
Augusto Mendes is een welgestelde dokter, die tijdens de dictatuur van Salazar de stad verlaat om in een ver en afgelegen dorp te gaan wonen, niemand weet waarom. Zijn zoon Antonio Mendes komt getraumatiseerd terug van de oorlog in Angola, waar hij twee keer naartoe is gestuurd. Dan komt diens zoon Duarte Mendes, de eigenlijke hoofdpersoon, een begenadigd pianist — die de muziek helemaal de rug toekeert. Hij beseft dat ook hij is aangeraakt door deze beladen familiegeschiedenis, en dat hij degene is die het een plek moet geven.
Jouw gezicht zal het laatste zijn
João Ricardo Pedro
Uitgeverij Signatuur
ISBN 9789056724696