Jouw gezicht zal het laatste zijn — João Ricardo Pedro

Alci­no de herenkapper

In het mid­den van ‘Jouw gezicht zal het laat­ste zijn’ bevindt zich ‘Alci­no de heren­kap­per’. Niet in het mid­den op basis van het aan­tal hoofd­stuk­ken dat al geweest is en het wat nog zal vol­gen. Ook is deel IV niet de helft van VII. Nee, Alci­no de heren­kap­per knipt Duar­te, zoon van van Anto­nio die weer de zoon is van Augus­to (beter, dou­t­or Augus­to Men­des) ergens onder­weg van blad­zij­de 90 naar 91 en dat is wat mij betreft zo goed als in het mid­den van een ver­haal dat in totaal 183 blad­zij­des telt (waar­bij ik gemaks­hal­ve ver­geet dat het op blad­zij­de 7 begint hoe­wel ik daar met­een tegen­in zou kun­nen bren­gen dat heel mis­schien Alci­no de heren­kap­per al op blad­zij­de 87 zou heb­ben kun­nen begin­nen met knip­pen ware het niet dat de schrij­ver João Ricar­do Pedro nog­al eens de nei­ging heeft om uit te wij­den of slechts aar­ze­lend to the point te komen waar ik zelf als lezer geen enkel pro­bleem mee heb maar dat moge dui­de­lijk zijn).

Ik heb helaas de afge­lo­pen dagen wei­nig tijd gehad om dit boek goed tot me te nemen. En dat vind ik jam­mer want elk deel, elk hoofd­stuk, elke ali­nea, elke zin nodig­de uit tot her­le­zen. Waar­bij elke zin uit­no­dig­de om de ali­nea opnieuw te lezen waar­in die zin de juis­te plek had gekre­gen. Daar­na het hele hoofd­stuk. De rest van het deel. Om uit­ein­de­lijk het gehe­le boek over­nieuw te lezen en te genie­ten van het schit­te­ren­de spel met woor­den. Het dan eens expe­ri­men­te­le karak­ter dan weer hoog lite­rai­re gehal­te van de tekst. Wat tel­kens weet te boei­en nadat je je hebt over­ge­ge­ven aan deze artiest die er een sport van maakt om con­ti­nu te wil­len verrassen.

Maar ook uit­no­di­gend om op zoek te gaan naar de samen­hang. De ver­bor­gen lijn­tjes die ont­dekt wil­len wor­den. De sub­tie­le licht ver­schui­ven­de her­ha­lin­gen (check die twee man­nen op het schil­de­rij) die van­we­ge het ver­an­de­ren­de per­spec­tief gelei­de­lijk aan meer en meer ont­hul­len over de ver­schil­len­de per­so­na­ges. Uiter­ste alert­heid is aldus gebo­den om de vele lagen te ont­wa­ren. Inter­tex­tu­a­li­teit te her­ken­nen. Lees­voer voor lite­rai­re liefhebbers.

Doch ik moest te vaak die uit­no­di­ging afslaan van­we­ge ande­re ver­plich­tin­gen. Waar­door ik het gevoel had een en ander te mis­sen. In het bij­zon­der bij Alci­no de heren­kap­per. Toen ik van­daag ein­de­lijk de gele­gen­heid had om het boek nog eens op m’n gemak door te bla­de­ren nadat ik het ruim twee weken gele­den voor het laatst had dicht­ge­sla­gen vroeg ik me af wat de rol van Alci­no de heren­kap­per was. Alle hoofd­stuk­ken in het boek kun­nen bij­na als afzon­der­lij­ke ver­ha­len gele­zen wor­den, aldus een wer­ven­de tekst ergens op de bin­nen­kant van de ach­ter­flap. Dat geldt ook voor Alci­no de heren­kap­per. Maar alle hoofd­stuk­ken vor­men ook onder­deel van dit mys­te­ri­eu­ze ver­haal zon­der dat het com­pleet lijkt. Er blij­ven veel vra­gen onbe­ant­woord. Wat ik geen enkel pro­bleem vind.

Ik zit alleen met de rol van Alci­no de heren­kap­per. Hij voegt niets toe aan het ver­haal (niet plau­si­bel gezien de manier waar­op Pedro alles aan elkaar knoopt). Of het moet zijn dat hij wel dege­lijk ver­bon­den is met het lot van Augus­to (dou­t­or Augus­to), Anto­nio en Duar­te, maar dat ik er over­heen heb gele­zen (zeer plau­si­bel gezien de manier waar­op pete­pel de laat­ste tijd bezig is). Of, en dat vind ik zelf een heel mooie inter­pre­ta­tie, mis­schien is hij wel dege­lijk ver­bon­den met het lot van Augus­to (dou­t­or Augus­to), Anto­nio en Duar­te, maar zijn alle lijn­tjes die dat enigs­zins zou­den kun­nen ver­kla­ren vak­kun­dig door de schrij­ver weg­ge­la­ten. Omdat ten­slot­te in het ech­te leven ook niet alles altijd voor ieder­een even dui­de­lijk is. En zeker niet in deze in die zin fel rea­lis­ti­sche roman. Mis­schien niet plau­si­bel, ech­ter wel voor mij om mijn gemoeds­rust tevre­den te stel­len nu ik iet­wat in gebre­ke ben geble­ven om dit fan­tas­ti­sche debuut (dat durf ik dan weer wel uit te spre­ken) de aan­dacht en tijd te geven die het eigen­lijk ver­dien­de. Dus ga ik er bin­nen­kort nog eens op terug­ko­men. Bij deze beloofd.

Augus­to Men­des is een wel­ge­stel­de dok­ter, die tij­dens de dic­ta­tuur van Sala­zar de stad ver­laat om in een ver en afge­le­gen dorp te gaan wonen, nie­mand weet waar­om. Zijn zoon Anto­nio Men­des komt getrau­ma­ti­seerd terug van de oor­log in Ango­la, waar hij twee keer naar­toe is gestuurd. Dan komt diens zoon Duar­te Men­des, de eigen­lij­ke hoofd­per­soon, een bege­na­digd pia­nist — die de muziek hele­maal de rug toe­keert. Hij beseft dat ook hij is aan­ge­raakt door deze bela­den fami­lie­ge­schie­de­nis, en dat hij dege­ne is die het een plek moet geven.

Jouw gezicht zal het laat­ste zijn
João Ricar­do Pedro
Uit­ge­ve­rij Sig­na­tuur
ISBN 9789056724696