Wer­ken aan Kunstwerken

Omdat ik nog niet echt een goed idee heb voor een nieuw blo­gi­ni­ti­a­tief op de zon­dag als opvol­ger voor de #50books vra­gen, blijf ik voor­lo­pig op deze dag mijn ant­woor­den pos­ten op de nieu­we serie vra­gen die nu door Mart­ha wordt ver­zorgd. Van­daag vraag 2:

Heb jij wel eens boe­ken gele­zen waar­in een kunst­werk een (gro­te) rol speel­de of heeft een boek je ooit laten den­ken aan een schil­de­rij? Welk schil­de­rij was dat en hoe had dat met het boek te maken?

Het eer­ste boek waar ik aan moet den­ken is The pic­tu­re of Dori­an Gray van Oscar Wil­de. Dit wereld­be­roem­de ver­haal waar­in Dori­an zoda­nig ver­eeu­wigd wordt in een schil­de­rij dat niet hij­zelf maar juist zijn por­tret door de jaren heen ver­ou­derd, heb ik tij­dens mijn mid­del­ba­re school­tijd gele­zen. Jaren later, tij­dens mijn stu­die Geschie­de­nis heb ik het nog eens gele­zen. Toen begreep ik het beter. Ook had ik meer ach­ter­grond­ken­nis ver­kre­gen over de toen­ma­li­ge samen­le­ving op het moment dat het boek ver­scheen en waar­om het gezien werd als con­tro­ver­si­eel. Daar­na heb ik het the­ma regel­ma­tig terug­ge­zien op tv of dvd, wat niet ver­won­der­lijk is wan­neer je de enor­me lijst van bewer­kin­gen in ogen­schouw neemt.

Maar hoe ik ook mijn best doe. Ik kan geen exem­plaar van het boek vin­den ter­wijl ik altijd gedacht heb dat dat wel zo zou moe­ten zijn. Vol­gens mij heb ik het ook niet uit­ge­leend. Vreemd.

Dus op zoek naar een ander boek in mijn ver­za­me­ling. En zo kom ik uit bij De faça­de van Libuše Moníková:

Vier kun­ste­naars res­tau­re­ren de renaissance-fresco’s op de faça­de van een kas­teel in Bohe­men. Sisy­fus­ar­beid, want als ze aan de ene kant van een muur klaar zijn, begin­nen de kalk en verf er aan de ande­re kant weer af te blad­de­ren. Boven­dien res­tau­re­ren ze niet alleen, ze bren­gen ook ver­an­de­rin­gen aan. De iro­nie waar­mee ze de soci­a­lis­ti­sche wer­ke­lijk­heid van alle­dag bekij­ken, komt zo ook terecht in de faça­de van het sta­ti­ge monument.

De faça­de
Libuše Moník­ová
Uit­ge­ve­rij Van Gen­nep
ISBN 9060127749

Ook dit boek heb ik tij­dens mijn stu­die Geschie­de­nis gele­zen. Ik werd voor­al aan­ge­trok­ken door het gege­ven dat de res­tau­re­urs beet­je bij beet­je hun eigen inter­pre­ta­tie van de loka­le en lan­de­lij­ke geschie­de­nis in de fresco’s gin­gen ver­wer­ken. Not done, van­zelf­spre­kend. Maar ik vond het juist een gewel­dig rebel­se daad van ver­zet in een soci­a­lis­ti­sche staat. En ver­der vond ik toen dat kunst­wer­ken wat mij betreft nooit ‘bevro­ren’ in de tijd moe­ten blij­ven. Zo’n fres­co ver­telt ten­slot­te ook een ver­haal, en waar­om zou het ver­haal niet in de loop der tij­den mogen mee­groei­en? Nu denk ik er iets genu­an­ceer­der over, maar nog steeds krijg ik krie­bels wan­neer er over kunst­wer­ken uit het ver­le­den gedaan wordt als­of ze hei­lig zijn. Dat er alles aan gedaan moet wor­den om ze te con­ser­ve­ren. Te bewa­ren voor het nage­slacht. Laat staan de astro­no­mi­sche bedra­gen die in klei­ne ‘kunst­ken­ners’ kring wor­den uit­ge­ge­ven. Dat wil er bij mij echt niet in. Ja, ik ben voor de kunst en de vele ver­schil­len­de kunst­ui­tin­gen. Maar die ver­za­mel­woe­de ont­breekt me.

Terug naar het boek. Van­och­tend, toen ik het zag staan en bedacht dat het pri­ma in aan­mer­king zou komen voor vraag 2, ben ik er eerst een stuk­je in gaan lezen. En het is goed! Ik voel weer het­zelf­de enthou­si­as­me als toen ik het ergens in ’90 of ’91 las. De per­so­na­ges gaan van­af de aller­eer­ste blad­zij­de leven en bevol­ken je hoofd met al hun onder­ling geka­kel over aller­han­de onder­wer­pen. Ze vor­men bij elkaar een omge­val­len boe­ken­kast die alle aspec­ten van de Tsje­chi­sche (cul­tu­re­le) geschie­de­nis omvat. Je blijft lezen omdat het zo aan­ste­ke­lijk is geschre­ven en ook van­we­ge alle weet­jes. Veel her­ken ik nog. Maar ook heel veel was ik allang weer ver­ge­ten. Jam­mer is dat toch.

Bin­nen­kort meer over De faça­de in de Boe­ken­kast!