Wat ik bij de ver­ha­len uit de bun­del van Mar­te Kaan merk is dat hoe kor­ter ze zijn hoe beter ik ze vind. Neem nu ‘Sabo­teur’, tevens titel van de bun­del. In slechts zeven blad­zij­des weet ze over­tui­gend te beschrij­ven hoe het wei­nig vro­lijk stem­men­de bestaan van een metaal­ar­bei­der heel even­tjes kleur krijgt voor­dat het defi­ni­tief weg­zinkt in grau­we alle­daags­heid. Hier nu eens niet een ver­haal ver­pakt in mys­te­ri­eu­ze vaag­heid waar het raden is naar wat er pre­cies aan de hand is. Nee, de kla­re taal over­heerst en aan het ein­de weten we als lezer pre­cies wat zich heeft afgespeeld.

De stijl deed me een beet­je den­ken aan Van dode man­nen win je niet door Wal­ter van den Berg. Bij­voor­beeld in de zelf­ge­noeg­za­me manier waar­op de ik-per­soon over zich­zelf praat:

Hij kon zich best bedwin­gen, maar hij mocht haar en hij wist dat je vrou­wen geen gro­ter ple­zier deed dan door te doen als­of je jezelf niet onder con­tro­le hebt.
[p.85]

Ook Mar­te Kaan is in staat om een niet bijs­ter sym­pa­thie­ke hoofd­per­soon zoda­nig neer te zet­ten dat je mede­lij­den met hem krijgt. Hij mag dan wel een fre­quen­te kroeg­gan­ger zijn en niet altijd even soci­aal in de omgang, toch hopen we voor hem dat zijn held­haf­ti­ge poging om de depres­sief maken­de sleur te door­bre­ken gaat luk­ken. Er valt in ieder geval direct posi­tief resul­taat te bemerken:

In de fabrieks­hal jankt het geluid van staal op staal, maar in plaats van dat hij er pijn van in z’n kop krijgt, heeft hij zin om te dan­sen. Op de lelij­ke bak­ke­sen van zijn werk­ma­ten ver­schijnt een wol­ven­grijns. Hij grijnst terug, zo vet als hij kan. Wenk­brau­wen rij­zen goed­keu­rend, de dooie kan leven.
[p.88]

Maar het geluk is van kor­te duur. En dit­maal is het niet zozeer zelf­sabo­ta­ge wat de omme­keer brengt. In die zin vormt ‘Sabo­teur’ het con­tra­punt van alle ande­re ver­ha­len in de bun­del. Gaan daar de per­so­na­ges lang­zaam maar onver­mij­de­lijk ten onder door hun eigen (on)bewuste destruc­tie­ve han­de­len, nu komt de sabo­ta­ge-actie van bui­ten en doet de titel in die zin recht aan alleen dit ene verhaal.

Nu is de vraag natuur­lijk: ‘Wie is de sabo­teur?‘
Het ant­woord is voor 16,95 euro bij de bete­re boek­han­del te vin­den o.v.v. Sabo­teur door Mar­te Kaan.

~ ~ ~

Dit is een aan­vul­ling op mijn eer­de­re bespre­king van Sabo­teur in het kader van Een per­fec­te dag voor lite­ra­tuur. Ik gaf toen aan om een aan­tal kor­te ver­ha­len uit de bun­del wat meer aan­dacht te geven. Dit zijn ze:

- New York
- Zwaan
- Sabo­teur
- Hoofd­re­dac­teur
- Nir­wa­na
- Exit