Intertekstuele relatie
[…] haar blik bleef haken aan de titel The Sense of an Ending van Julian Barnes. Een dun boekje — daar zou ze binnen een uur een heel eind mee komen. Ze nestelde zich op de bank.
p.50, De evolutie van een huwelijk, Rebekka W.R. Bremmer
Bij de eerste woorden (I remember) was ze echter al afgeleid. Het waren altijd dezelfde herinneringen, hoe ze zich ook concentreerde, hoe ze de herinnering ook in slow motion probeerde te herbeleven, beeld voor beeld voor beeld.
Toen we voor Een perfecte dag voor literatuur de roman van Rebekka W.R. Bremmer gingen lezen, kregen we in plaats van een boek ditmaal een flinke stapel losse A4-tjes toegestuurd. Het was de eerste drukproef. Iets wat ik heel bijzonder vond, want maar zelden krijg je als ‘gewone’ lezer in zo’n vroeg stadium het nieuwe werk van een auteur onder ogen. Het maken van aantekeningen in de tekst werd tevens een stuk laagdrempeliger.
Nadat we onze besprekingen online hadden gezet maakte ik wat ruimte in mijn boekenkast om de stapel papier op te bergen. Ik was vergeten dat we te zijner tijd het ‘officiële’ exemplaar van De evolutie van een huwelijk alsnog zouden krijgen.
Gister lag het boek op de deurmat. Samen met nog een boekje dat ik eind vorige week had besteld: The Sense of an Ending. Tijdens het lezen van de roman van Bremmer had ik namelijk achter het inleidende citaat hierboven de opmerking ‘kopen en lezen!’ gezet. Bij het bestellen van Het kookboek voor hardlopers moest ik er opeens weer aan denken en bestelde aldus het boek van Julian Barnes er in één moeite bij.
Ik kon het niet laten om er gisteravond meteen in te beginnen.
We finished our tea. I wrapped up the two remaining slices of cake and put them in a tin. Veronica kissed me nearer the corner of my lips than the centre, and then left. In my mind, this was the beginning of the end of our relationship. Or have I just remembered it this way to make it seem so, and to apportion blame?
p.35, The Sense of an Ending, Julian Barnes
Een paar bladzijdes verder is de relatie inderdaad over. En weer wat verder blijkt Veronica het aangepapt te hebben met een van de beste vrienden van de ik-persoon.
Zou het uitgemaakt hebben voor mijn leeservaring van De evolutie van een huwelijk wanneer ik The Sense of an Ending al eerder gelezen zou hebben? Zou Rebekka W.R. Bremmer een bepaalde bedoeling hebben gehad om het centrale personage (Masha) in haar boek juist deze titel te laten uitzoeken? Begin ik nu met terugwerkende kracht bepaalde zaken anders te zien in De evolutie van een huwelijk omdat ik The Sense of an Ending aan het lezen ben? Is het betuttelend van een auteur om de intertextualiteit er zo dik bovenop te leggen of is het een knipoog naar de lezer? Bestaat er een gevaar dat de lezer een geheel ander beeld heeft van The Sense of an Ending dan de auteur en dat daardoor de lezer onbedoeld verkeerde gevolgtrekking gaat maken?
Allemaal vragen die al lezende bij me opkwamen. Misschien kom ik er op terug. Maar eerst ga ik het boekje verder uitlezen. Want tot nu toe vind ik het verrukkelijke literatuur!
Tony Webster and his clique first met Adrian Finn at school. Sex-hungry and book-hungry, they would navigate the girl-less sixth form together, trading in affectation, in-jokes, rumour and wit. Maybe Adrian was a little more serious than the others, certainly more intelligent, but they all swore to stay friends for life.
Now Tony is retired. He’s had a career and a single marriage, a calm divorce. He’s certainly never tried to hurt anybody. Memory, though, is imperfect. It can always throw up surprises, as a lawyer’s letter is about to prove.
The Sense of an Ending
Julian Barnes
Uitgeverij Jonathan Cape
ISBN 9780224094153