Wat weet ik over lezen?
Ergens las ik de verzuchting, ‘en dan moet ik ook nog tig boeken lezen’. Dit om aan te geven dat de kerstvakantie, hoe welkom ook, veel te kort is om alles af te krijgen wat we vooruitgeschoven hebben. Kwestie van realistisch lijstje maken, denk ik dan. Zelf heb ik ook nog tig ongelezen boeken liggen, maar ik heb er drie uitgekozen die ik de komende dagen wil lezen. De rest komt vanzelf wel.
Ergens anders las ik dat Umberto Eco een gigantische bibliotheek bezit met ruim 30.000 titels. Het schijnt dat hij de bezoekers die hij regelmatig mag ontvangen onderverdeelt in hen die geïmponeerd door deze ontstellende hoeveelheid boeken vragen hoeveel hij er al heeft gelezen en hen die beseffen dat een bibliotheek geen showcase is maar dient voor onderzoek. Vanuit dat oogpunt bezien zijn de ongelezen boeken misschien nog wel waardevoller dan de reeds gelezen. Immers zij bevatten de kennis die jij nog moet zien te verwerven. Eco noemde deze verzameling van nog te lezen boeken de ‘anti-bibliotheek’.
Mijn eigen bibliotheek omvat rond de duizend exemplaren. Ik schat dat een kwart non-fictie is, waarbij geschiedkundige boeken in de meerderheid zijn. Fictie is netjes verdeeld tussen Nederlands- en Engelstalige literatuur. En daarnast een heel klein beetje science-fiction, thrillers en fantasy. Hoeveel ik ervan gelezen heb?
Hangt af van de definitie.
… I do believe reading is an active skill, an art even, certainly not a question of passive absorption.
Niet mijn woorden, maar die van Tim Parks in zijn artikel How I Read voor The New York Review of Books. Het is een vervolg op A Weapon for Readers waarin Parks pleit voor het gebruik van een pen tijdens het lezen. In zijn ogen kijken we als lezer teveel op naar schrijvers en het gedrukte woord. We zijn niet kritisch genoeg en laten ons in het slechtste geval manipuleren.
We have too much respect for the printed word, too little awareness of the power words hold over us. We allow worlds to be conjured up for us with very little concern for the implications. We overlook glaring incongruities. We are suckers for alliteration, assonance, and rhythm. We rejoice over stories, whether fiction or “documentary,” whose outcomes are flagrantly manipulative, self-serving, or both.
Kijk ik naar mezelf dan moet ik bekennen dat veel van wat ik gelezen heb, ik dat niet op de actieve wijze heb gedaan zoals Tim Parks dat zo graag ziet. In de meeste gevallen heb ik me laten meevoeren (inpakken?) door de vertelkunst van de schrijvers die ik bewonder. Ik vind het heerlijk om verloren te raken in hun werelden die soms zo ver weg en andere keren erg dichtbij die van mij staan. Zelfs veel studieboeken heb ik op die manier gelezen. Geschiedenis leent zich daar dan ook meer voor dan menig ander onderwerp. In die zin was ik niet altijd een goede student. Vaak was ik meer onder de indruk van de belezenheid van de auteur dan dat ik oog had voor de logische onderbouwing van zijn betoog.
Lezen als een vorm van ontsnapping. Of hoort daar een vraagteken achter?
Hoe dan ook. Ik voel me aangesproken door de twee artikelen van Tim Parks. Nu ik een vol jaar bezig ben geweest met iedere maand twee boeken te bespreken voor Een perfecte dag voor literatuur, betrap ik mezelf erop dat ik steeds vaker met een pen in de hand zit te lezen. En aantekeningen zit te maken. In een notitieboekje. Of in de marges van het boek.
Opnieuw Tim Parks:
The mere fact of holding the hand poised for action changes our attitude to the text. We are no longer passive consumers of a monologue but active participants in a dialogue. Students would report that their reading slowed down when they had a pen in their hand, but at the same time the text became more dense, more interesting, if only because a certain pleasure could now be taken in their own response to the writing when they didn’t feel it was up to scratch, or worthy only of being scratched.
Wanneer ik nu opnieuw mijn bibliotheek in ogenschouw neem, dan zie ik veel, heel veel boeken die nog niet actief gelezen zijn. Ik heb plots een mega-grote anti-bibliotheek. Voor hetzelfde geld. Heb ik zomaar een flinke waardevermeerdering in de schoot geworpen gekregen. Soort van eindejaarsbonus.
Maar wat betekent het voor mijn leesambitie tijdens de kerstdagen? Misschien dat ik mijn voornemen om er drie te gaan lezen beter kan bijstellen naar twee stuks. Tenslotte moet ik wel reëel blijven. Actief lezen kost meer tijd.
Vooral ook omdat ik meer te weten wil komen over het leesprocess zelf. Hoe gaat dat eigenlijk in zijn werking? Wat gebeurt er wanneer we lezen?
Nog één keertje Tim Parks:
… if reading is a skill, there must be techniques and tools that everyone can use or try, even if we use them differently.
Over lezen als vaardigheid en de technieken en instrumenten die we daarbij kunnen gebruiken weet ik eigenlijk te weinig. Ik besef nu dat ik me altijd veel meer heb beziggehouden met boeken en schrijven dan met de kunst van het lezen op zich. Het lijkt me een geschikt onderwerp voor mijn 30 days challenge. Eens zien of en hoe dit mijn leven kan veranderen wanneer ik me er verder in ga verdiepen.
Reacties
Nou vooreerst wil ik effe kwijt dat deze lay-out… tja, hoe zal ik het zeggen… in al zijn eenvoud het gewoon heeft.
Verder heb ik ook naar je priveé-domein doorgelinkt… en je hebt gelijk dat jij je naam vast legt. In jouw geval lijkt me dat geen overbodige luxe. Niet zozeer omwille van je naam maar omwille van jouw manier van bloggen… I like 🙂
Actief lezen. Hum… ik lees niet alles wat ik lees actief. Heb ook niet het idee dat alles zich daartoe leent of daartoe aanzet. Al zal dat eerder een persoonlijk aanvoelen zijn… Wat ik volgend jaar ga doen is dieptelezen, al sluit dat misschien wel heel erg aan bij actief lezen. Het is namelijk zo dat ik een nogal filosofisch boek heb gelezen waar flink wat verwijzingen staan naar andere werken, naar films, naar muziekstukken en wat ik heb gedaan is, die in voor zoverre mogelijk verzameld. En na de feestdagen ga ik dus dat ene boek herlezen en in de volgorde van verwijzing al wat daarmee samenhangt meenemen op mijn leesreis. ’t Zal ongetwijfeld een lange leesreis worden maar ik heb er echt waar zo’n zin in… je kan het je niet voorstellen 🙂 Of misschien wel 🙂
Ja, die layout is doeltreffend in alle eenvoud. En het grote voordeel is dat ik er verder ook niet al teveel aan kan klooien. Kan ik me op het bloggen concentreren. Iets wat jij blijkbaar alleen maar kunt waarderen 😉
Dat dieptelezen van jou klinkt goed. Heb ik ook bij enkele boeken om mijn lijstje staan om ze op die manier eens te herlezen. Maar je hebt gelijk, dat gaat ongetwijfeld veel tijd kosten. Maar geen reden om het niet te doen. Dus wie weet…
Ik denk wat dat betreft wel dat het een vorm van actief lezen is. Maar zeker weten doe ik het niet.
Daarom wil ik me dan ook wat meer gaan verdiepen in het fenomeen ‘lezen’. Wat is het eigenlijk? Hoe werkt het?
Niet dat ik me er op een wetenschappelijk verantwoorde wijze mee wil gaan bezig houden, maar puur uit interesse.
Dit ga ik in ieder geval met belangstelling volgen en misschien wel navolgen. Van bloggen komt de laatste tijd weinig, maar de 30 days challenge lijkt me een mooi middel om mijn blog rond literaire jeugdhelden opnieuw op te starten. En laat nu net gisteren ‘Een land van waan en wijs’ de nieuwe geschiedenis van de Nederlandse jeugdliteratuur in de brievenbus zitten. Ik heb alleen nog maar gebladerd en wat recensies gelezen, maar het kriebelt weer. En hopelijk kan ik via jouw (of mijn) 30 days challenge op ideeën komen waardoor ik zowel het lezen als het bloggen over lezen weer echt leuk ga vinden.
Je bent welkom 🙂
In welke vorm ik er aandacht aan ga besteden weet ik nog niet. Ik ga gewoon eens beginnen met te zoeken naar artikelen en websites die zich bezighouden met het fenomeen ‘lezen’. En van daaruit zie ik wel.
Ik ben benieuwd waar jij je mee gaat bezighouden om het bloggen weer wat op gang te brengen. Succes in ieder geval!