Een alternatieve versie van de waarheid
Een man wordt gevonden in zijn badkamer. Dood. Dat is op zich een trieste zaak maar in die zin niet per se vreemd. Iedereen komt op een slechte dag aan zijn eind. Het zijn vanzelfsprekend de omstandigheden die een overlijden verdacht kunnen maken.
Neem bijvoorbeeld ‘het geval’ Alberto Nisman. Hij pleegt zelfmoord in zijn badkamer. Wat de zaak echter doet stinken is dat hij de dag na zijn overlijden in het Argentijnse parlement met bewijsstukken zou komen die de betrokkenheid van de president moesten aantonen bij een aanslag op een joods centrum twintig jaar geleden. Zat hij mis met zijn documenten en besloot hij zichzelf een (publieke) vernedering te besparen? Of was de zelfmoord in scene gezet door iemand die veel te verliezen had wanneer Nisman het bij het rechte eind had? Inmiddels geloven er nog maar weinig mensen in een zelfmoord maar dreigt het onderzoek naar zijn dood te verzanden in een politieke machtsstrijd.
Ook in het boek Memento Mori geschreven door Jolka draait het om een man die onder verdachte omstandigheden gevonden wordt in zijn badkamer. Het is Mark Leenders. Wanneer de politie ter plekke arriveert (gewaarschuwd als ze zijn door Melanie, de vriendin van Mark) proberen ze hem nog te reanimeren. Maar dat mag niet baten. Voor Mark komt alle hulp te laat.
Betreft het hier een uit de hand gelopen wild avondje experimenteren met drugs? De overdosis MDMA in combinatie met alcohol wijst overduidelijk in deze richting. En tenslotte heeft de vriendin van Mark meteen het alarmnummer gebeld toen duidelijk werd dat het niet de goede kant met hem opging. Een noodlottig ongeval inherent aan de risico’s die men loopt wanneer er verdovende middelen in het spel zijn.
Toch?
Dan nu wat verdachte omstandigheden. Mark Leenders had enkele dagen eerder een belastende verklaring afgelegd tegen een berucht crimineel die er al eerder niet voor had teruggedeinst tegenstanders uit de weg te ruimen. Ook stond Leenders niet bekend als iemand die zich bovenmatig bediende van drank en drugs. Oh ja, zijn vriendin (althans de vrouw die aangetroffen wordt in de badkamer bij Mark) had eerst een verkeerd adres doorgegeven. Dat scheelt al snel enkele cruciale minuten die levensreddend hadden kunnen zijn. Zou hier kwade opzet in het spel zijn?
In Memento Mori volgen we Mark Leenders in de dagen nadat hij als getuige is opgeroepen tot aan de bewuste avond dat hij bezwijkt in zijn badkamer. Wat Jolka bijzonder ingenieus heeft gedaan is dat zij een tweede verhaallijn introduceert die een aantal jaar eerder een aanvang neemt. Via deze verhaallijn maken we kennis met Hannah, de vrouw waar Mark stapelverliefd op wordt. Op deze manier krijgen we meer achtergrond geleverd bij de hele geschiedenis die voorafgaat aan de beslissing van Mark om te getuigen.
Nadat halverwege het boek de ware toedracht van wat er zich in de badkamer heeft afgespeeld voor ons als lezer duidelijk is geworden (zonder dat we weten wie er mogelijk nog meer achter zit of over het waarom) gaat de eerste verhaallijn verder met het onderzoek door enkele vrienden (bij politie en advocatuur) naar de mogelijke daders. Zij geloven niet in een ongeval of zelfmoord. In de tweede verhaallijn lezen we hoe het tot een breuk komt tussen Hannah en Mark. De bedreigingen aan het adres van Mark en de geheimen die hij heeft voor Hannah maken het voor haar onmogelijk om bij hem te blijven. Later lezen we hoe ze elkaar toch weer weten te vinden.
De tweede verhaallijn, die uiterst behendig door de eerste verhaallijn heen is verweven, eindigt op zondag 7 oktober 2007. Het is dan dat we te weten zijn gekomen waar Mark mee bezig was. En het zet voor een groot deel de eerste verhaallijn in een ander daglicht. Want die eerste verhaallijn begon op maandagavond 8 oktober 2007. Het was voor mij aanleiding om weer vooraan te beginnen om te zien waar ik de verborgen aanwijzingen en ongetwijfeld subtiele nuances over het hoofd had gezien die me misschien al eerder op het spoor hadden kunnen zetten van deze verrassende ontknoping. Voorwaar geen straf want wie Jolka een beetje kent (en ik mag me tot die bevoorrechten rekenen) weet hoe meeslepend ze kan schrijven. Ik raad dan ook iedereen aan die bij tijd en wijle meer zoekt achter de misdaadzaken zoals die in de media tot ons komen om dit boek aan te schaffen. Het zal je een volgende keer nog aandachtiger (of beter, achterdochtiger) het nieuws doen volgen.
Misschien ten overvloede, maar deze literaire thriller is gebaseerd op de dood van Bram Zeegers die een week eerder tegen Willem Holleeder had getuigd. Jolka heeft hier haar eigen kenmerkende twist aan gegegeven. De vraag is hoe ver dit bezijden de waarheid is…
In de nacht van 8 op 9 oktober 2007 overleed ex-advocaat Bram Zeegers onder verdachte omstandigheden in zijn woning aan de Lairessestraat in Amsterdam. Omdat hij een week voor zijn dood had getuigd tegen Willem Holleeder en bovendien bevriend was met de in 2004 geliquideerde vastgoedmagnaat Willem Endstra, werd er al snel over een verband gespeculeerd. Onderzoek door de Amsterdamse politie en het Nederlands Forensisch Instituut in Den Haag leidde tot de conclusie dat Zeegers was overleden aan een overdosis MDMA in combinatie met alcohol. De politie en het NFI concludeerden dat het hier een tragisch ongeluk betrof.
Memento Mori
Jolka
LetterRijn
ISBN 9789081954341