Ica — Eva Posthuma de Boer

Had ze zonder Connie geen verhaal?

Een schrijf­ster die een ande­re schrijf­ster in hoge mate bewon­dert en daar­om een boek schrijft over een schrijf­ster die een boek schrijft over een schrijf­ster die zij in hoge mate bewon­dert. Dui­zelt je het al? Goed. Dat was bij mij ook het geval toen ik Ica, het nieu­we boek van Eva Post­hu­ma de Boer pro­beer­de te bevat­ten. Eva Post­hu­ma de Boer schijnt een groot fan van Con­nie Pal­men te zijn en in haar boek zien we een­zelf­de beeld waar de schrijf­ster Nadi­ne Spren­ger een groot fan is van Ica Metz. Omdat Con­nie Pal­men er een hand­je van heeft om fami­lie, vrien­den en beken­den uit haar nabije omge­ving her­ken­baar in haar romans op te voe­ren ligt het voor de hand om in Ica het­zelf­de te veronderstellen:

Nadi­ne = Eva
Ica = Connie.

Of is het een door­trap­te truc van de schrijf­ster Eva Post­hu­ma de Boer om ons dit te doen gelo­ven? Hoe dicht bij de rea­li­teit is het gege­ven van Nadi­ne en Ica die samen naar een vakan­tie­huis­je in Frank­rijk afrei­zen om daar in afzon­de­ring enke­le weken door te bren­gen? Is het (los­jes) geba­seerd op een geza­men­lij­ke vakan­tie van Eva en Con­nie? Of is het alle­maal ont­staan in het hoofd van Eva Post­hu­ma de Boer die door mid­del van deze stijl­oe­fe­ning een soort van eer­be­toon aan haar idool Con­nie Pal­men heeft geschreven?

Maakt het uit?

Sim­pel van geest als ik ben heb ik de nei­ging om een roman altijd rede­lijk onbe­van­gen te lezen. Ik pro­beer te ver­ge­ten (in zover­re dat moge­lijk is) wat ik even­tu­eel heb mee­ge­kre­gen van moge­lij­ke inten­ties door de schrij­ver. Laat het ver­haal zich maar ont­rol­len en mij ver­ras­sen door stijl, onder­werp en/of plot. Het eni­ge waar ik me al lezen­de vaak niet aan kan ont­trek­ken is de vraag waar­om het boek geschre­ven moest wor­den. Wat was de urgen­tie van de schrij­ver om er zijn ziel en zalig­heid in te steken?

Waar­om moest Eva Post­hu­ma de Boer Ica schrijven?

In de roman wordt het al snel dui­de­lijk dat de schrijf­ster Nadi­ne Spren­ger een obses­sie heeft voor Ica Metz die gaan­de­weg onge­zon­de vor­men aanneemt:

Zon­der Ica had ze geen verhaal.

[p.138]

Nadi­ne heeft het in haar hoofd gehaald dat Ica Metz een hoofd­rol moet spe­len in haar vol­gen­de roman. Ster­ker, zij heeft Ica uit­ge­no­digd om een tijd­lang samen op het Fran­se plat­te­land te ver­toe­ven zodat zij nog dich­ter bij haar kan zijn. Ver weg van ande­re bewon­de­raars die Ica con­ti­nu clai­men denkt Nadi­ne dat zij het ver­trou­wen kan win­nen van Ica en dat door deze bij­zon­de­re vriend­schap als van­zelf ook een goed ver­haal zal ontstaan.

De vraag blijft lan­ge tijd wat dat ver­haal dan is.

Van­we­ge de pro­loog was ik lan­ge tijd bang dat Eva Post­hu­ma de Boer ergens in haar boek de afslag zou nemen rich­ting bloe­de­rig ein­de à la Misery, het ver­film­de boek van Step­hen King waar een door­ge­draai­de fan op geweld­da­di­ge wij­ze haar favo­rie­te schrij­ver een hand­je helpt met het opdoen van inspi­ra­tie voor een vol­gen­de boek. Geluk­kig (wat mij betreft) is zij daar aan voor­bij­ge­gaan. Ja, er val­len scho­ten in de nacht maar geen slacht­of­fers. Ica Metz ver­trekt in haar een­tje terug naar Neder­land en Nadi­ne Spren­ger blijft ach­ter. Sad­der but wiser.

Ik heb een aan­tal boe­ken van Con­nie Pal­men gele­zen. Deze wis­ten mij altijd van begin tot eind te boei­en. De opge­voer­de per­so­na­ges voel­den levens­echt, hun lot­ge­val­len over­tuig­den en wer­den ook nog eens inle­vend beschre­ven met zin­nen­prik­ke­len­de filo­so­fi­sche ter­zij­des die mij altijd wis­ten te beko­ren. Dat veel van de per­so­na­ges geba­seerd waren op reëel bestaan­de men­sen om haar heen was me niet altijd dui­de­lijk. Ik heb dat nooit als een gemis erva­ren of daar­door haar boe­ken min­der (of meer) gaan waar­de­ren. Het lijkt mij niet dat Con­nie Pal­men haar boe­ken alleen maar schrijft om deze men­sen op te kun­nen voeren.

Is dat bij Eva Post­hu­ma de Boer wel het geval?

Is het haar slechts te doen om (op een gekun­stel­de manier) ons deel­ge­noot te maken van het feit dat zij dicht in de buurt van Con­nie Pal­men heeft mogen ver­ke­ren? Heeft zij (net als Nadi­ne met Ica) ooit de gedach­te gehad om Con­nie Pal­men vaker te ont­moe­ten om ver­vol­gens hun vriend­schap tot onder­werp te maken van haar vol­gen­de roman, maar is dat vast­ge­lo­pen in een dood­lo­pen­de straat waar­na ze dit com­pro­mis geschre­ven heeft zodat niet al haar werk voor niets was geweest?

Eer­lijk gezegd kan ik dat niet gelo­ven. Naar mijn beschei­den mening is het ver­haal gelaag­der en is het een voor­op­ge­zet plan geweest om aan te tonen (zoals ook op de voor­kant staat aan­ge­ge­ven) waar­toe bewon­de­ring en obses­sie kan lei­den wan­neer het niet op tijd beteu­geld wordt door rea­li­teits­zin. Mis­schien is Eva Post­hu­ma de Boer wel dege­lijk een groot fan van Con­nie Pal­men maar niet in de zin dat zij als een ware stalk­ster alle bewe­gin­gen van haar idool op de voet volgt. Ik vul het lie­ver in dat zij in de lite­ra­tuur van Con­nie Pal­men aan­kno­pings­pun­ten heeft gezien om een ver­haal dat zij in haar hoofd had de vorm te geven die het tot dan toe miste.

Deze gedach­te helpt mij om het boek hoger te waar­de­ren dan dat ik anders gedaan zou hebben.

 Wan­neer Nadi­ne Spren­ger als debu­tant het Boe­ken­bal bezoekt, maakt ze ken­nis met de door haar zo bewon­der­de Ica Metz. Tus­sen haar en de klei­ne, gro­te schrijf­ster bestaat onmid­del­lijk een van­zelf­spre­ken­de, maar onver­klaar­ba­re ver­trouwd­heid. Getrof­fen door de gre­tig­heid waar­mee Ica in het leven staat, maar ook door haar werk, dat leest als­of elk woord spe­ci­aal voor haar is geschre­ven is, komt Nadi­ne tot het besef dat ze geen fas­ci­ne­ren­der per­so­na­ge voor haar nieu­we roman zou kun­nen ver­zin­nen dan Ica Metz.

Ica
Eva Post­hu­ma de Boer
Uit­ge­ver Ambo | Anthos
ISBN 9789041426260