Joyreading
William besluit Edith ten huwelijk te vragen één dag nadat hij haar voor het eerst heeft gezien. Edith stemt toe en luttele maanden later geven ze elkaar het ja-woord. Op hun huwelijksnacht slaapt William op de bank, Edith voelt zich niet zo goed. De tweede nacht bedrijven ze de liefde maar zodra het achter de rug is vlucht Edith de badkamer in om over te geven. Van de champagne, zal ze later verklaren.
Zo samengevat komt het bijna hilarisch over, maar dat is het bij lange na niet. Al vanaf de eerste minuut is duidelijk dat William een verkeerde keuze maakt hoewel hij zelf, verblind door oprechte liefde voor Edith slechts op spaarzame momenten daar notie van heeft. Het is de kunst van John Williams, want het gaat hier over de roman Stoner, dat hij de tragiek die gepaard gaat met de verbintenis tussen William en Edith op een loepzuivere manier weet te beschrijven. Feillloos worden de haarscheurtjes in kaart gebracht die William later ongetwijfeld zal herkennen wanneer het helaas te laat is voor herstel, maar die nu slechts voor de lezer zichtbaar zijn.
Vanuit je leesstoel zou je het liefst de jonggehuwden toe willen roepen er nu meteen al een punt achter te zetten. Altijd beter dan hun leven te vergooien voordat het goed en wel is begonnen. Maar je weet wel beter en blijft verwoed doorlezen, want mijn god wat is het geweldig geschreven. Het is genieten van elke zin, of er nu tragische of voorspoedige gebeurtenissen mee beschreven worden. John Williams weet continu de juiste toon te vinden. Geen overdadige beschrijvingen, maar trefzeker en met oog voor de details die het verschil maken. Een genot om te lezen.
In het exemplaar van Stoner dat ik heb is ook een introductie opgenomen. Er komen enkele quotes van John Williams voorbij uit een interview dat hij in 1985 gaf. Williams vertelt dat hij het jammer vindt hoe onze houding ten opzichte van een literaire tekst door de jaren heen anders is geworden: ‘as if a novel or poem is something to be studied and understood rather than experienced.’ Hij sluit af met de verzuchting ‘My God, to read without joy is stupid.’
William Stoner enters the University of Missouri at nineteen to study agriculture. Later, he becomes a teacher. He marries the wrong woman. His life is quiet, and after his death his colleagues remember him rarely.
Yet with truthfulness, compassion and intense power, this novel uncovers a story of universal value. Stoner tells of the conflicts, defeats and victories of the human race that pass unrecorded by history, and reclaims the significance of an individual life.
Stoner
John Williams
Uitgever Vintage
ISBN 9780099561545