Feest onder ouderlijk toezicht
Zomaar van die herinneringen die plots opkomen wanneer je een boek leest. In dit geval moest ik denken aan een verjaardagsfeest bij een klasgenoot tijdens mijn middelbare schooltijd. Dat kwam vanwege De tolk van Java door Alfred Birney. Daarin zoekt een Indische jongeman rond 1950 zijn correspondentievriendin op in Helmond of all places. Haar ouders hebben er een schoenwinkel in de Heistraat.
Ook de ouders van mijn klasgenoot hadden een winkel ergens in het centrum van Helmond. Op de uitnodiging stond dat het een Amerikaanse fuif zou gaan worden dus we werden geacht allemaal iets te eten of drinken mee te nemen. Ik wist niets beters te verzinnen dan een fles wijn thuis uit de drankvoorraad te pikken. Het bleek bij toeval een nogal dure en goede keus te zijn zo kreeg ik veel later te horen, maar dat terzijde.
Vooraf deden de wildste verhalen de ronde over het feest. Het klasgenootje had een aantal vriendinnen die op z’n zachts gezegd nogal losbandig waren. Ze speelden allen hockey en waren nogal makkelijk in de omgang, althans volgens enkele vage kennissen die lid waren van dezelfde hockeyclub. Een klasgenootje waar ik toendertijd een oogje op had zou ook van de partij zijn, dus ik had al met al hoge verwachtingen van de avond.
Groot was mijn teleurstelling toen we de huiskamer boven de winkel betraden. Als een stel kampbewaarders zat de familie van de jarige job in een hoek aan tafel zonder hun plaats ook maar voor een minuut te verlaten. Al het andere meubilair was tijdelijk verwijderd of aan de kant geschoven zodat er voldoende ruimte was om te dansen. Verder stonden er alleen nog wat hoge tafeltjes waarop we onze drankjes en hapjes konden zetten. De lichten waren zelfs gedempt om een intieme sfeer te creëeren, maar de stemming kwam er nooit echt in zolang we gadegeslagen werden door het groepje stilzwijgende volwassenen die iedere beweging van ons nauwlettend in de gaten hield.
Veel eerder dan gedacht verlieten de eerste klasgenoten vroeg in de avond het feestje. Ook ikzelf bood algauw excuses aan dat ik de volgende dag ’s ochtends moest voetballen en mijn nachtrust hard nodig had. Eenmaal buiten vertrok ik linea recta richting binnenstad van Helmond en zocht een aantal vrienden op om alsnog flink te gaan feesten. Hoe dat afgelopen is staat me verder niets meer van bij.
Voor een Helmondse schoenmakersdochter, een Indische voormalige oorlogstolk en hun zoon bestaat er geen heden. Alleen een belast verleden. De zoon achtervolgt zijn ouders met vragen over de oorlog in Nederlands-Indië die doorwoedt in het gezin. Hun verhalen zijn spannend, hilarisch, gruwelijk, niet te bevatten, rauw, maar niet zonder humor.
De tolk van Java
Alfred Birney
Uitgever De Geus
ISBN 9789044538502