[p.122–127]
Tussen alle boeken die ik de afgelopen tijd had uitgepakt kwam ik ook Zen and the Art of Motorcycle Maintenance weer tegen. De laatste keer dat ik erin gelezen (en erover geblogd) had was ruim een jaar geleden. Ik sloeg het boek open waar ik gebleven was en las verder. Meteen zat ik weer midden in het verhaal. Net zoals je met oude vrienden die je jaren niet gezien hebt ook gewoon verder praat.
Phaedrus, de alter-ego van de verteller laat noodgedwongen de methodologische manier van wetenschappelijk onderzoek los omdat hij dreigt vast te lopen. Ongemerkt gaat hij over tot een meer intuïtieve manier van waarheidsvinding:
[…] no longer the frontal truths of science, those toward which the discipline pointed, but the kind of truth you see laterally, out of the corner of your eye. In a laboratory situation, when your whole procedure goes haywire, when everything goes wrong or is indeterminate or is so screwed up by unexpected results you can’t make head or tail out of anything, you start looking laterally.
[p.124, Zen]
Het is iets wat ik herken in mijn dagelijkse werkzame leven. Regelmatig lopen we daar tegen problemen aan bij het gebruik of de implementatie van geavanceerde software. Niet altijd weten we dan via een logische procedure de onderliggende oorzaak te vinden. Soms moeten we genoegen nemen met een tijdelijke oplossing die er voor zorgt dat we verder kunnen, maar waarbij we continu de knagende onzekerheid voelen dat het probleem zich op elk moment weer kan voordoen.
Vaak doet zich pas een volgende oplossingsrichting aan wanneer er afstand genomen is. Ergens in het onderbewustzijn blijft je brein er toch mee bezig. Minder gestructuurd wellicht. En ineens zie je het probleem (from the corner of your eye) in een ander daglicht, waardoor er ook ruimte is voor alternatieve benaderingen om het op te lossen.
Bij mij werkt dat afstand nemen het best als ik iets compleet anders ga doen. Hardlopen, bijvoorbeeld. Of muziek luisteren. Tuinieren schijnt ook te werken, zo heb ik gemerkt sinds we verhuisd zijn. Ik kom dan in een soort van trance die het actieve denken ‘uitschakelt’. Erna, wanneer de bezigheid achter de rug is, blijken bepaalde zaken waar ik tegenaan zat te hikken ineens een stuk minder problematisch zonder dat ik er voor mijn gevoel echt over nagedacht had.
Het grappige is dat een muzieknummer van Neil Young waarbij ik makkelijk in die gemoedstoestand geraak, de titel Driftin’ back heeft. En op drift raken is nu juist wat Phaedrus doet:
Drifting is what one does when looking at lateral truth. He couldn’t follow any known method of procedure to uncover its cause because it was these methods and procedures that were all screwed up in the first place. So he drifted. That was all he could do.
[p.125]
Zijn zoektocht brengt hem naar de andere kant van de wereld en levert hem een hoop nieuwe inzichten op. Wanneer hij uiteindelijk terugkeert in de VS besluit hij filosofie te gaan studeren aan de universiteit.
~ ~ ~