MvdG: Lief dagboek

Het ont­breekt geluk­kig niet aan vari­a­tie op de site van de Maand van de Geschie­de­nis voor wat betreft de arti­ke­len rond­om het the­ma Oost/West. Na diver­se uit­stap­jes naar het ver­re Oos­ten blij­ven we nu dich­ter bij huis en wel in Zieu­went, een dorp­je in de Ach­ter­hoek waar ik pas voor het eerst over hoor­de toen ik wat vaker in Win­ters­wijk ver­bleef. Aan­lei­ding is het dag­boek van Eimert Papen­borg (1826–1888) waar Hans Pie­na (con­ser­va­tor ver­bon­den aan het Neder­lands Open­lucht­mu­se­um in Arn­hem) onder­zoek naar doet.

Eimert is een katho­lie­ke jon­gen die opgroeit in een een­vou­di­ge boe­ren­fa­mi­lie. Hij weet het te bren­gen tot gemeen­te­raads­lid en kerk­mees­ter. In zijn dag­boek, dat bestaat uit ruim twee­hon­derd blad­zij­des en gedeel­te­lijk in geheim­schrift is geschre­ven valt op te maken dat het leven bin­nen een katho­lie­ke gemeen­schap in de Ach­ter­hoek zich wei­nig gele­gen laat lig­gen aan volk en vader­land zoals dat leeft in Den Haag. Eer­der het tegen­deel. Zo inves­teert Eimert een flin­ke smak geld om zijn twee zoons vrij te stel­len van de mili­tai­re dienst­plicht, want:

de pro­tes­tant­se Wil­lem I [heeft] nog niet lang gele­den in 1830 de wapens opge­no­men tegen het katho­lie­ke broe­der­volk Bel­gië. Eimert en zijn fami­lie heb­ben dus sowie­so wei­nig sym­pa­thie voor de Nati­o­na­le Mili­tie. De Frans-Prui­si­sche oor­log in 1870 staat boven­dien nog vers in het geheu­gen, met ver­plet­te­ren­de gevol­gen voor het katho­lie­ke Frankrijk. 

In het arti­kel wor­den meer­de­re van dit soort onder­wer­pen (zoals geld, belas­ting, geloof, feest­da­gen en onder­wijs) uit­ge­licht om via het dag­boek te laten zien ‘wat deze schrij­ver ons te mel­den heeft over de rela­tie met het wes­te­lijk gele­gen Den Haag in staats­aan­ge­le­gen­he­den’. Erg inte­res­sant om te lezen, en het toont maar weer eens aan hoe ego-docu­men­ten een belang­rij­ke bij­dra­ge kun­nen vor­men in de tot­stand­ko­ming of nuan­ce­ring van een his­to­risch ver­ant­woor­de beeld­vor­ming van een bepaal­de periode.

~ ~ ~ 

In okto­ber schrijf ik regel­ma­tig een blog­post naar aan­lei­ding van de arti­ke­len op de site van de Maand van de Geschie­de­nis rond het the­ma van 2020: Oost/West.