Een felle aanklacht door Patricia D. Gomez richting de KNAW (Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen) met de afwijzing om de wetenschappelijke afdeling van het NiNsee (Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en erfenis) niet in haar organisatie op te nemen. Door het wegvallen van rijkssubsidie in 2012/2013 voor het enige zwarte kennisinstituut dat onderzoek doet naar het slavernijverleden wordt de officiële geschiedschrijving over dit onderwerp zo goed als volledig beoefend door witte mannen en vrouwen.
Gomez legt als volgt uit aan waarom deze afwijzing gezien kan worden als een voorbeeld van institutioneel racisme:
Overeenkomstig de definitie van institutioneel racisme, lag het racisme niet in de aard van de afwijzing, maar in de gevolgen ervan. De KNAW had het beargumenteerd met neutrale wetenschappelijkheidscriteria waar het NiNsee niet helemaal aan voldeed. Het gevolg was echter wel racistisch want de zwarte historici werden gedupeerd en de witten bevoordeeld. Zij konden institutioneel versterkt en vanuit een monopolie positie in het gat stappen dat met het slopen van het NiNsee was ontstaan.
Los van het feit dat het voor zwarte historici hierdoor bijna onmogelijk is geworden om zich een goede positie te verwerven in de wetenschappelijke organisatie waar de beste banen, subsidies en onderzoeksopdrachten te behalen zijn, zijn andere gevolgen dat het beeld van het slavernijverleden grotendeels eenzijdig eurocentrisch blijft vanwege de dominantie van de witte historici en dat verworvenheden of nieuwe inzichten van andere groepen in dit beeld ingebed worden alsof ze door hen bedacht zijn. Ook de prikkel om daadwerkelijk racisme en ‘white privilege’ aan de kaak te stellen of verder bloot te leggen in de geschiedschrijving is afwezig.
Gomez ziet de afwijzing door de KNAW als een gebrek aan zelfreflectie alsook (met een verwijzing naar Kant) aan moraal:
Als de KNAW zich rekenschap van haar geschiedenis had gegeven en moraliteit hierin had betrokken, had ze haar oneerlijk verkregen voorsprong meegenomen in haar overwegingen.
Ze sluit af met de constatering dat door deze handelswijze de KNAW de racistische opvatting bevestigt “dat zwarten minder intelligent zijn en minder presteren dan witten”. Een triestmakende conclusie.
~ ~ ~
In oktober schrijf ik regelmatig een blogpost naar aanleiding van de artikelen op de site van de Maand van de Geschiedenis rond het thema van 2020: Oost/West.