Ontdek gisteren, begrijp vandaag
Oktober is de Maand van de Geschiedenis, het grootste geschiedenisevenement van Nederland. Samen met talloze musea, bibliotheken, boekhandels, archieven en andere culturele instellingen organiseert de Maand meer dan vijfhonderd activiteiten door het hele land. Onder het motto ‘Ontdek gisteren, begrijp vandaag’ brengen we in oktober 2022 met het thema Wat een ramp! geschiedenis voor het voetlicht.
website Maand van de Geschiedenis
Vanochtend zag ik de aankondiging van de Maand van de Geschiedenis die vandaag van start gaat. Het thema dit jaar is Wat een ramp! In 2020 heb ik geprobeerd iedere dag een stukje te schrijven naar aanleiding van de vele artikelen die rond het thema van dat jaar — Oost/West — verschenen. Dat wil ik nu opnieuw gaan doen. Maar allereerst ging ik naar de boekhandel waar het essay Crisis! van Beatrice de Graaf te koop lag. Toen ik eerder deze week bij dezelfde boekhandel voor een bestelling was had ik gehoopt dat het essay toen al beschikbaar was, maar dat was niet het geval. Dus vandaag terug en omdat ik er toch was meteen maar het boek De boekhandel van de wereld — Drukkers, boekverkopers en lezers in de Gouden Eeuw van Andrew Pettegree en Arthur der Weduwen aangeschaft.
De millenniumbug: een ramp die niet kwam
Het eerste artikel gaat over een ramp die er geen was: de zogenaamde milleniumbug. Veel computerprogramma’s maakten gebruik van een kalender waar de eerste twee cijfers van het jaartal niet gebruikt werden om ruimte te besparen. Dus niet 1980, maar 80. En de vrees was dat bij overgang van 1999 naar 2000 (ofwel van 99 naar 00) veel software vast zou lopen.
Ik herinner me dit nog goed. Rond die tijd was ik werkzaam bij Philips en omdat ik midden in een softwareproject zat om de productieplanning van onze fabriek te automatiseren had ik veel contact met de IT afdeling. Daar was het onderwerp van de milleniumbug het gesprek van de dag. De collega’s die er werkzaam waren zagen het probleem niet zo en bleven redelijk nuchter onder de toenemende paniek dat binnenkort veel van de oudere computersystemen zouden gaan haperen of zelfs compleet zouden stoppen. Met alle gevolgen vandien.
Toch kreeg de algehele hysterie van de laatste dagen in 1999 ook vat op mij. Wist ik veel hoe die computerprogramma’s in elkaar zaten. Alles was wat mij betreft mogelijk. Ook vliegtuigen die uit de lucht konden vallen omdat de elektronica tijdens de jaarwisseling er de brui aan kon geven. Toen het aftellen van de klok begon voelde het dat jaar anders dan anders. Normaal gesproken klinken de eerste grote knallen wanneer het aftellen gedaan is en het nieuwe jaar een aanvang neemt. Nu bleef het even stil alsof de wereld de adem inhield voor wat er komen ging. Natuurlijk wisten we tegen die tijd al dat het waarschijnlijk allemaal wel zou meevallen want de jaarovergang had al plaatsgevonden in de tijdzones die voor ons lagen. En daar ging het leven gewoon verder zonder dat de milleniumbug toegeslagen had. Maar toch. Het had gekund. Niet veel later barstte het vuurwerk in alle hevigheid los en waren we al snel de ramp die niet kwam vergeten.
~ ~ ~
In oktober probeer ik regelmatig stil te staan bij de artikelen op de site van de Maand van de Geschiedenis die gepubliceerd worden rond het thema van 2022: Wat een ramp!
Toen op 1 oktober