20221007

De ver­woes­ting van Pomp­eii en Herculaneum

De uit­bar­sting van de Ves­u­vi­us in 79 na Chris­tus is bij velen bekend. In een zeer kor­te peri­o­de wer­den de Romein­se ste­den Pomp­eii en Her­cu­lane­um bedol­ven onder puin, as en lava. Er was voor de mees­te inwo­ners te wei­nig tijd om een vei­lig heen­ko­men te vinden.

De opgra­vin­gen en de resul­ta­ten van arche­o­lo­gisch onder­zoek geven nog steeds nieu­we inzich­ten in de ramp die zich zoveel eeu­wen gele­den vol­trok­ken heeft. In het lan­ge arti­kel op de site van His­to­risch Nieuws­blad staat een uit­ge­brei­de beschrij­ving van hoe deze ramp zich vol­trok en hoe er van­we­ge de ver­schil­len­de lig­ging van de twee ste­den er ande­re con­clu­sies te trek­ken zijn bij de bestu­de­ring van de overblijfselen.

Zo werd Pomp­eii getrof­fen als eer­ste getrof­fen door asre­gens van­we­ge de wind van­uit het noor­den. In Her­cu­lane­um vol­trok de ramp zich op een ande­re manier.

Bin­nen zeer kor­te tijd werd Her­cu­lane­um vol­le­dig bedol­ven, maar niet door as. De Ves­u­vi­us braak­te onnoe­me­lijk hete stoom­wol­ken uit die in koken­de regens neer­daal­den op de mod­der – die ging schui­ven en ver­an­der­de in een gloei­en­de stroom. Met 100 kilo­me­ter per uur rol­de die koken­de mas­sa (400 gra­den Cel­si­us) over de gebou­wen van Her­cu­lane­um. De ach­ter­ge­ble­ven men­sen in het ver­la­ten stad­je wer­den ver­zengd door de hit­te en stier­ven direct. Inte­res­sant is dat Her­cu­lane­um door de mod­der­la­va als het ware geseald is. Uiter­aard stort­ten vele hui­zen in door de druk, maar ande­re wonin­gen wer­den als een bak­vorm hele­maal gevuld. 

Het gevolg was dat Her­cu­lane­um wel­is­waar vol­le­dig gecon­ser­veerd werd, maar wel onder een 25 meter dik­ke laag ver­steen­de mod­der. De stad kon dus eeu­wen later alleen bereikt wor­den via die­pe schach­ten. Hoe anders dan Pomp­eii dat veel meer aan de opper­vlak­te lag en na de opgra­vin­gen zowat geheel bloot kwam te lig­gen. Al gauw werd het een soort van toe­ris­ti­sche attrac­tie waar men vrij­e­lijk kon rond­wan­de­len en zich laten por­tret­te­ren tegen de ach­ter­grond van de ruïnes.

Het wran­ge beeld dat blijft han­gen na lezing van het arti­kel is dat er in de plaat­sen Pomp­eii en Her­cu­lane­um nog steeds zoveel te ont­dek­ken en te leren valt over hoe het alle­daag­se Romein­se leven in de eer­ste eeuw na Chris­tus eruit zag, ter­wijl mis­schien wel bij­na 10.000 of meer men­sen hun leven hier onder gru­we­lij­ke omstan­dig­he­den verloren. 

~ ~ ~

In okto­ber pro­beer ik regel­ma­tig stil te staan bij de arti­ke­len op de site van de Maand van de Geschie­de­nis die gepu­bli­ceerd wor­den rond het the­ma van 2022: Wat een ramp!


Toen op 7 oktober

2020–2

2020–1

2018

2016

2014

2013

2009