Peter Pellenaars

Drie dagen regel in ere herstellen?

4 november 2020 7 november 2020 / Persoonlijk / Laat een reactie achter

Opnieuw liet de gps me de eerste 800 meter in de steek. Het weerhield me er niet van om voor de derde keer deze week een klein rondje te gaan hardlopen. Zoals eerder gezegd zonder doel maar wel met de intentie zoveel als mogelijk de drie dagen regel te volgen:

nooit meer dan drie dagen achter elkaar hardlopen
nooit meer dan drie dagen achter elkaar niet hardlopen

Dat moeten de omstandigheden me toch wel toelaten, zo ben ik geneigd te denken.

~ ~ ~

GPS moet nog wennen

2 november 2020 7 november 2020 / Persoonlijk / Laat een reactie achter

Ikzelf mag dan weer de draad aarzelend opgepakt hebben, de gps van mijn sporthorloge had er vandaag wat meer moeite mee. Gisteren duurde het relatief al lang voordat ik zag dat er verbinding was met een sateliet, maar vandaag leek het niet echt te lukken dus besloot ik er niet langer op te wachten. Pas na zo’n 800 meter (bleek achteraf) kwam de verbinding tot stand en werd mijn hardlooprondje vastgelegd. Misschien te veel bewolking?

~ ~ ~

De draad weer oppakken

1 november 2020 7 november 2020 / Persoonlijk / Laat een reactie achter

Altijd weer die omstandigheden. Ze houden je af van andere zaken die veel leuker zijn. Zoals bijvoorbeeld hardlopen. Te lang niet meer gedaan. Maar vandaag, geheel toevallig op de eerste dag van een nieuwe maand, heb ik de hardloopschoenen weer aangetrokken voor een klein rondje om er in te komen. Voorlopig geen andere plannen dan dit regelmatig te blijven doen.

~ ~ ~

Boeken voor het sluiten van de maand, spreeuwen op hoogspanning en technische problemen in de nacht

31 oktober 2020 1 november 2020 / Informatief / Laat een reactie achter

[Twitter 1:47 PM] Last minute shopping in het kader van de Maand van de Geschiedenis #MvdG en gelukkig was ‘Reizigers van een nieuwe tijd’ van @abdelkabenali nog beschikbaar bij de betere boekhandel in Bemmel.

Vandaag kwam ik erachter dat ik het essay geschreven door Abdelkader Benali voor de Maand van de Geschiedenis helemaal vergeten was aan te schaffen. Snel dus nog even naar de boekenwinkel in Bemmel en duimen dat ze het nog op voorraad hebben. Ik had geluk en als dank bezorgde ik hen wat extra omzet. De oogst waarmee ik huiswaarts keerde:

Reizigers van een nieuwe tijd — Abdelkader Benali
Horizon City — Jaap Scholten
Aardse machten — Micheal Burleigh

—

[Twitter 4:36 PM] Spreeuwen op hoogspanningsmast

Als een magneet trok de hoogspanningsmast die vanuit onze tuin richting Bemmel goed te zien is, deze namiddag plots een grote zwerm spreeuwen aan. Het was enkele minuten lang een komen en gaan totdat ze niet veel later met z’n allen besloten weer verder te trekken.

—

[Twitter RT] @eamvanrijswijk: Vanavond ga ik tijdens de Nacht van de Geschiedenis ‑live vanaf de Eregalerij @rijksmuseum — in gesprek met @Kcsmouter, @LotteJensen14 en Marjolein ’t Hart over de relatie tussen Oost- en West-Nederland. Kijk mee vanuit je luie stoel: Programma en sprekers

Op de valreep had ik me eerder deze week aangemeld voor de Nacht van de Geschiedenis verzorgd door het Rijksmuseum. Geen virtuele rondleiding door het museum om de collectie op deze manier rustig en veilig te kunnen bekijken, maar lezingen en gesprekken in het kader van de Maand van de Geschiedenis. Ik vond het een passende afsluiting voor de ‘taak’ die ik mijzelf had opgelegd om iedere dag een artikel op de site van de Maand van de Geschiedenis te lezen en daar regelmatig over te bloggen.

Over dat laatste: ja, ik heb iedere dag een artikel gelezen, alleen schiet het erover bloggen er soms bij in. Wat ik doe is toch de gehele maand oktober alsnog op iedere dag (dus door te anti-dateren) een blogpost te publiceren over de artikelen die ik gelezen heb. En misschien ook nog wel in november, want het zijn veel meer artikelen dan dat er dagen in oktober zit. Dus kom regelmatig terug (of, nog beter, abonneer je voor blogupdates) om verder te lezen over de Maand van de Geschiedenis.

Terug naar de Nacht van de Geschiedenis, wat eigenlijk een Avond van de Geschiedenis was gezien de starttijd van 20:00 uur en de geplande duur tot 23:00 uur. Achteraf had het nachtwerk kunnen worden want door de technische problemen begon het programma bijna een uur later. Althans in de livestream vanuit de Eregalerij. De livestream vanuit de Bibliotheek kwam niet eerder dan na twee uur eindelijk van de grond. En laat dat nou net de livestream zijn waar ik het meest in geïnteresseerd was.

Het was dus behelpen deze avond. Toen de livestream vanuit de Eregalerij kon beginnen besloot ik daar aan te sluiten zodat ik in ieder geval niet langer tegen een donker scherm zat aan te kijken. Na de opening door Valika Smeulders (hoofd geschiedenis van het Rijksmuseum) volgde het eerste programmaonderdeel:

Oost- en West-Nederland in tijden van crises
Wat: Gesprek
Met: Marjolein ‘t Hart en Lotte Jensen (Karel Smouter had moeten afzeggen)
Moderator: Eveline van Rijswijk

Dat iedereen anders reageert op een nationale crisis, moge duidelijk zijn. Maar klopt het dat Oost- en West-Nederlanders in het heden en verleden anders omgaan met periode van crises? En wat voor gevolgen kunnen crises hebben voor de verhoudingen tussen Oost- en West-Nederland
Publiekshistoricus Eveline van Rijswijk gaat in gesprek met politiek historicus Marjolein ‘t Hart, hoogleraar cultuurgeschiedenis Lotte Jensen en correspondent van Oost-Nederland Karel Smouter over de verschillende omgang met crises in Oost- en West-Nederland tijdens de Tachtigjarige Oorlog, de Franse Tijd en Napoleontische Oorlogen en crises van vandaag de dag, zoals de coronacrisis.

Daarna was er een korte pauze van vijf minuten die gevuld werd door een vooraf opgenomen filmpje waar alsnog die virtuele tour door het Rijksmuseum gehouden werd. Bij verschillende kunstwerken werd stilgestaan en extra informatie getoond. Dit zou ook gebeuren bij andere pauzemomenten op de avond.

Na de pauze waren de problemen met de livestream in de Bibliotheek nog steeds niet verholpen en bleef ik hangen in de Eregalerij voor:

Ontwortelde Europeanen? Arbeidsmigratie in Oost- en West-Europa
Wat: Gesprek
Met: Jelle van Lottum en Iwona Gusc (Peter Vermeersch had moeten afzeggen)
Moderator: Stéphane Alonso

Wat is ‘Oost-Europa’ en wie zijn ‘Oost-Europeanen’? Door de eeuwen heen veranderde Oost-Europa van definitie en zelfs locatie, maar één eigenschap bleef: tussen het oosten en westen bestaat en bestond altijd uitwisseling van arbeidsmigranten.
NRC-buitenlandverslaggever en voormalig Oost-Europa correspondent Stéphane Alonso gaat in gesprek met migratiehistoricus Jelle van Lottum, cultuurhistoricus Iwona Gusc en politicoloog Peter Vermeersch over het concept ‘Oost-Europa’. Wie waren en zijn de Oost-Europese migranten die naar West-Europa kwamen en komen voor werk? En wie blijven erachter in Oost-Europa? Welke consequenties heeft en had arbeidsmigratie voor Oost-Europa zelf? Bestaat er zoiets als ‘de Oost-Europese arbeidsmigrant’? En hoe ziet de migratie van West- naar Oost-Europa eruit?

Even leek het erop dat we na dit gesprek en de tweede pauze over konden schakelen naar de Bibliotheek, maar helaas. Van een zwart scherm kregen we nu een blauw scherm te zien. Dus toog ik onverrichterzake terug naar de Eregalerij waar ditmaal een muzikaal intermezzo met voorgedragen teksten was begonnen:

Voices from Letters
Wat: Muzikale voorstelling
Door: Vernon Chatlein, Babs Gons en Laurindo Andrea

In de jaren ‘50 en ‘60 van de vorige eeuw documenteerden de Nederlandse missionaris pater Paul Brenneker en literair kunstenaar uit Curacao “Ompi” Elis Juliana kennis, folklore en erfgoed uit Curaçao. De collectie genaamd ‘ZIKINZA’ bevat 1.400 opnames met verhalen, anekdotes en liederen van de Afro-Curaçaoënaars en vormt een van de grootste kennisbanken van orale traditie van Curaçao.
Percussionist Vernon Chatlein is een van de onderzoekers van dit orale erfgoed en maakte samen met historicus en verteller Laurindo Andrea de voorstelling Voices from Letters: Zikinza.Voor de Nacht van de Geschiedenis neemt Chatlein ons samen met spoken word artist Babs Gons mee op een muzikale reis waarin deze historische stemmen centraal staan. Zij putten kracht en kennis uit deze Voices from the past en zullen in deze voorstelling op basis daarvan Letters to the future sturen.

Toen ik het seintje kreeg dat de livestream in de Bibliotheek nu dan toch echt bleek te werken haakte ik halverwege af bij deze performance en was net op tijd voor een programmaonderdeel dat ik vooraf geselecteerd had om te volgen:

Voedsel verplaatst, voedsel verbindt
Wat: Culinaire lezing
Door: Esther Captain, Nicole Medina Collazo (Engels) en Jaime Pagán Jiménez (Engels)

Ingrediënten en gerechten bewegen al eeuwen over de wereldbol. Hoe hebben deze stromen ons menu beïnvloed op het gebied van smaakpalet, eetcultuur en emotionele lading? Drie presentaties schijnen hier licht op en drie recepten geven een voorproefje.
Historica Esther Captain introduceert de smaak van verlangen: fantasierecepten uit de Japanse kampen in Nederlands-Indië en Nicole Medina Collazo belicht de culturen rond koffie. Etnobotanist en archeoloog Jaime Pagán-Jiménez kijkt naar stromen van voedselproducten tussen Zuidoost-Azië, Afrika, het Caribisch gebied en Europa.

Omdat de twee livestreams nu niet meer gelijktijdig liepen qua start- en eindtijd en ook nog eens het originele programma niet meer klopte, viel ik na dit item midden in het gesprek wat in de Eregalerij was begonnen en dat ik ook had willen volgen. Maar niet getreurd, het was ook zonder de inleiding verder goed te volgen:

Het slavernijverleden gerepresenteerd in het heden
Wat: Gesprek
Met: Valika Smeulders, Zawdie Sandvliet, Robin Goudsmit en Francio Guadeloupe
Moderator: Aldith Hunkar

Het Nederlandse slavernijverleden gaat ons allemaal aan en werkt door tot in onze huidige samenleving. In dit panelgesprek gaan experts uit verschillende vakgebieden met elkaar in gesprek over hoe we in onze samenleving een open dialoog kunnen creëren over het slavernijverleden en aan bewustwording van dit verleden kunnen bijdragen.
Presentator Aldith Hunkar leidt het gesprek en aan tafel schuiven hoofd Geschiedenis van het Rijksmuseum Valika Smeulders, journalist Robin Goudsmit, docent Zawdie Sandvliet en academicus Francio Guadeloupe.

Ondertussen was duidelijk geworden dat het programma in de Bibliotheek (met twee uur vertraging) niet meer rechtstreeks zou worden gestreamd. Alles zoals geprogrammeerd zou wel worden opgenomen en later beschikbaar worden gemaakt, samen met alle andere items want eerlijk gezegd was de beeld- en/of geluidskwaliteit niet altijd even goed waardoor vooral tijdens de virtuele rondleiding veel van de begeleidende tekst niet gelezen kon worden. Dus een kwestie van geduld voordat ik de gemiste gesprekken op mijn gemak kan gaan zien. En dat geldt ook voor de laatste lezing die wel heel vaak haperde:

De ondergang van het westen
Wat: Keynote
Door: Jonathan Holslag

In het boek Vrede en oorlog. Een wereldgeschiedenis kijkt politicoloog Jonathan Holslag terug op drieduizend jaar machtspolitiek – van de opkomst van het Romeinse rijk tot de groeiende macht van China vandaag. Het boek herinnert ons eraan dat vrede in Europa niet in steen gebeiteld staat en ook de dominantie van het Westen is allesbehalve vanzelfsprekend. Sterker nog: Europa vertoont anno 2020 alle tekenen van een imperium in verval. Volgens Holslag is die neergang aan onszelf te wijten. Zo maakt onze zucht naar goedkope producten landen als China rijker en daarmee machtiger. Door landen met autoritaire leiders economisch sterker te maken ondergraven we onze eigen waarden en democratie. Groeiende ongelijkheid in Europa leidt tot onvrede en politieke instabiliteit. De mede door het Westen veroorzaakte klimaatverandering in combinatie met bevolkingsgroei in het Zuiden zal een migratiegolf naar het rijke Europa veroorzaken. Is de ondergang van het Westen nog te stoppen? Wat kunnen we leren van de geschiedenis?

Al met al was het een heel gevarieerde avond waar iedereen zijn best deed om ondanks alle technische problemen er toch het beste van probeerde te maken en waarvan ik alleen maar kan zeggen dat dat gelukt is. Ik heb genoten van de sprekers en de tussentijdse impressies van het Rijksmuseum en kijk vooruit naar het moment wanneer alle onderdelen beschikbaar komen die vanavond op het programma stonden.

~ ~ ~

Prikkelend erfgoed — ‘wrijving geeft ook glans’ en emotionele netwerken

29 oktober 2020 31 oktober 2020 / Informatief / Laat een reactie achter

[Twitter RT] @CDrieenhuizen: En daar gaan we weer: webinar van collega Pieter de Bruijn is van start gegaan! #maandvandegeschiedenis @Cultuur_OU

Om iets voor achten zat ik er klaar voor. Met een kop koffie zonder iets erbij. Na wat informeel geklets in de chatruimte (inmiddels begin ik sommige docenten en medestudenten wat ‘beter’ te kennen van andere online colleges en webinars) gaf dr. Pieter de Bruijn het startsein voor het webinar Prikkelend erfgoed — navigeren tussen ‘wij’ en ‘zij’. Het programma zag er als volgt uit:

De lezing van Marijke Huisman (universitair docent verbonden aan de Universiteit van Utrecht) had als titel ‘Er missen kanten’ en ging in op de mulitperspectiviteit in Erfgoededucatie over slavernij.

De titel van haar lezing is ontleend aan de kritiek van enkele jongeren die gezamenlijk een petitie hadden gestart om racisme als onderwerp verplicht te behandelen op school. Want, zo stelden zij: ‘Er missen kanten’. Waarbij ze wezen op het ontbreken van verschillende perspectieven waardoor het huidige beeld over racisme niet compleet is.

In haar lezing gebruikte Huisman meerdere voorbeelden om duidelijk te maken hoe belangrijk die multiperspectiviteit is, en hoe makkelijk (of onbewust) we vaak niet doorhebben dat sommige invalshoeken ontbreken, of dat het huidige beeld erg eenzijdig is en bepaald niet representatief voor iedereen die het aangaat.

Zo liet zij een illustratie zien van een olifant die door blinde onderzoekers betast werd, die ieder voor zich een eigen interpretatie hadden van wat zij dachten onder handen te hebben (variërend van ‘boom’ tot ‘touw’, waarbij respectievelijk de poot en staart onderzocht werden). Daarna kwam ze met enkele stadsgidsen die een wandeling door de stad als onderwerp hadden om sporen van het slavernijverleden te ontdekken. Ook hier is bij nadere bestudering de variatie in aanpak en aandachtspunten opvallend.

En vervolgens nam zij het lopende initiatief om in Amsterdam een Nationaal Slavernijmuseum te openen als een ander voorbeeld om aan te tonen hoe belangrijk het is dat goed nagedacht moet worden over de representatie daarvan gezien de gevoeligheid van het onderwerp en de vele, elkaar ook nog eens vaak conflicterende meningen die daarover bestaan. De uitdaging zal zijn hoe al die verschillende stemmen verwerkt kunnen worden in een nationaal verhaal waar ieder zich in herkent en dat tevens recht doet aan het onderwerp.

Het was opnieuw een boeiende lezing die de OU in het kader van de Maand van de Geschiedenis op de agenda had gezet, en dat we op het einde ook nog eens voldoende tijd hadden om vragen via de chat te stellen maakte het een leerzaam college.

Voordat we een ultrakorte pauze hadden werd ons gevraagd om na te gaan welke emotie de hieronder getoonde illustratie bij ons opriep. Voordat ik de uitslag van de poll geef vraag ik jou als lezer van deze blogpost er ook even over na te denken alvorens verder te lezen.

Keuze gemaakt?

Mijn eigen emotie die overheerste was er een van irritatie, en dat werd gedeeld door de meerderheid van de aanwezigen. Voornamelijk kwam dat door de opstelling: een religieus westers persoon die staande een geknielde inheems (tot slaaf gemaakt?) persoon de hand op het hoofd legt en op hem neerkijkt met in zijn geheven hand een kruis. Het is duidelijk wie hier de heersende partij is en wie onderdanig dient te zijn. Een voorbeeld van een achterhaalde machtsstructuur volgens velen.

De bespreking van de uitslag van deze poll vormde voor Pieter de Bruijn het bruggetje naar de introductie van Petra Robben. Zij is als conservator verbonden aan het Tilburgs stadsmuseum en legde uit dat hier een beeld betreft van de geestelijke Peerke Donders, wereldberoemd in Tilburg e.o. en ook een beetje bij als geboren Brabander, maar voor de meesten in het webinar had hij toch een uitgebreidere beschrijving nodig.

Dit gedeelte van het webinar was geen lezing, maar een gesprek tussen De Bruijn en Robben, waar wij als luisterend publiek vragen konden stellen via de chat die door moderator Caroline Drieënhuizen verzameld werden om tussentijds of aan het eind voorgelegd te worden. En dat waren er veel, want misschien niet zozeer het verhaal van Donders, maar toch vooral de representatie ervan in dit beeld deed de virtuele tongen goed losmaken.

De uitspraak van Robben dat Donders niet echt iets verkeerd had gedaan (en dat komt dan voort uit de in mijn ogen beperkte visie op alleen zijn daden) riep veel reacties op die hier moeite mee hadden. Hij was onderdeel van een westerse machtsstructuur die geen oog had voor de individuele belangen van deze ‘inboorlingen’ en hen beschouwde als wezens van een lagere orde die men slechts tot een zekere hoogte kon opvoeden. Als ‘kind van zijn tijd’ zag je dit ook terug in de brieven die Donders regelmatig schreef.

In de verder erg interessante en met kennis van zaken vertelde historie van Peerke en de totstandkoming van het standbeeld werd duidelijk dat hier meer achter zat dan alleen maar een eerbetoon aan deze geestelijke die zich veel bezig heeft gehouden met de lepralijders in Suriname. Uiteindelijk zou dat misschien veel minder controversieel zijn geweest, getuige ook enkele afbeeldingen die hem als dienstbaar aan en betrokken met zijn parochie tonen. De voornaamste initiatiefnemer en geldschieter was namelijk vooral geïnteresseerd om Peerke als een krachtig katholiek voorbeeld neer te zetten voor de grote arbeidersklasse in Tilburg die anders misschien tot het socialisme zou afdwalen. Het beeld was dus veel eerder een instrument voor de heersende klasse om een bepaald doel te verwezenlijken.

Ook in Tilburg is het standbeeld van Donders onderwerp van discussie geworden naar aanleiding van de ‘beeldenstorm’ als uitvloeisel van de Black Live Matters beweging. Veel vragen in de chat gingen over hoe de gemeente Tilburg en het stadsmuseum hier invulling aan konden geven om zolang het beeld er staat de groeiende kritiek ook mee te nemen in het verhaal. In de beantwoording hiervan liet Petra Robben terloops de term ‘emotienetwerken’ vallen, waarvan ik in ieder geval nog niet eerder had gehoord. Caroline was zo vriendelijk en behulpzaam om wat extra informatie via twitter te verschaffen die ik hier graag deel:

Heren, zoek op deze term icm @HesterDibbits en Marlous Willemsen van de @ReinwardtAcad. Zij hebben deze heel interessante methode ontwikkeld.

Het bracht mij bij de site emotienetwerken.nl en onder het kopje ‘over ons’ kun je een eerste indruk krijgen van deze methode en de onderzoekers. Die is mij vooralsnog positief dus ik ga me er binnenkort nog wat verder in verdiepen.

En zo was de avond alweer voorbij voordat ik het in de gaten had. Gelukkig komt er ook hier een opname beschikbaar zodat ik het op mijn gemak nog eens kan terugkijken en ‑luisteren, net zoals ieder ander die ondertussen geïnteresseerd is geraakt. Zodra de opname er is, zal ik hieronder een link opnemen.

~ ~ ~