Eerste deel – Zevenendertigste hoofdstuk:

Waarin de geschiedenis van de vermaarde prinses Micomicona wordt vervolgd, benevens andere zotte avonturen

Het liep dus allemaal goed af voor de groep reizigers in de herberg zoals we in het vorige hoofdstuk gezien hebben. Behalve voor Sancho want die zag door de onthulling dat Dorotea niet een echte prinses was die Don Quichot gevraagd had een reus uit haar thuisland te verjagen daardoor een mooie beloning in rook opgaan. Teleurgesteld bracht hij zijn meester hiervan op de hoogte die dat vanzelfsprekend niet kon geloven en zich in vol ornaat bij de groep voegde om opheldering te krijgen over de gebeurtenissen die hadden plaatsgevonden terwijl hij in diepe rust verkeerde.

Gelukkig voor hem alsook voor Sancho had men ondertussen besloten door te gaan met het plan om Don Quichot te misleiden en hem zo terug naar huis te lokken. Dorotea begon daarom met te vertellen dat er inderdaad het een en ander had plaatsgevonden tijdens zijn aanwezigheid maar dat Sancho het verkeerd begrepen had voor wat betreft haar identiteit, en zij benadrukte dat de hulp van de Dolende Ridder nog steeds hard nodig was. Morgen zouden zij allen weer gewoon hun reis vervolgen na de nacht doorgebracht te hebben in de herberg.

Maar alsof er geen eind aan kwam arriveerden er opnieuw enkele reizigers. Ditmaal was het een stel waarvan de vrouw gesluierd en ‘naar moorse trant’ gekleed was. De man was ‘naar zijn kleding te oordelen een christen’ die ‘kort geleden uit het morenland was gekomen’. Ten tijde van Don Quichot waren de Islamitische veroveraars uit Noord-Afrika (want naar hen verwijst de term ‘Moren‘) allang weer uit Spanje en Portugal verdreven. Dus we kunnen de conclusie trekken dat de nieuwe gasten een lange reis achter de boeg hadden.

Helaas moet de herbergier hen teleurstellen. Alle kamers zijn vergeven. Gelukkig zijn de overige gasten zo bereidwillig een nieuwe opzet van de kamerindeling voor te stellen zodat het paar niet gedwongen is verder op zoek te gaan naar een plek voor overnachting. Hierna wordt het tijd voor het avondeten. Waarvan ik dacht dat ze hier al hoofdstukken geleden aan begonnen waren. Ik heb het daarom nog eens opgezocht en in hoofdstuk 32 wordt aangegeven dat ze na het ‘noenmaal’ beginnen aan een uitgebreid gesprek over ridderromans en daarna overgaan in de vertelling van ‘de Ongepast Nieuwsgierige. Middagmaal dus. Terwijl ik het in mijn blogpost heb over een avondmaal. Vandaar de verwarring. Ik heb er daarom een correctie bij vermeld.

Op dit moment (niet in het boek, maar in mijn echte leven) ben ik volop bezig met het studeren voor het komende tentamen Oriëntatiecursus Cultuurwetenschappen. Eén van de onderwerpen die aan bod komt zijn de typeringen die gebruikt worden in de literatuur rond 1900 om de verschillen in geslacht (of gender) duidelijk te maken. Man en vrouw worden duidelijk gezien als antipoden (tegenpolen) en er worden diverse regelmatig terugkerende kenmerken gehanteerd om die tegenstelling te benadrukken. Zo zijn vrouwen veelal zachtmoedig en emotioneel (instabiel) en mannen energiek en standvastig. Met deze kennis las ik daarom de passage waarin de aanwezige vrouwen emotioneel worden na het aanhoren van de moorse vrouw met andere ogen, aangezien Cervantes hier aangeeft dat vrouwen ‘van nature teder en medelijdend van aard zijn’. Maar dit terzijde.

Het hoofdstuk sluit af met een vurig betoog door Don Quichot tijdens het avondmaal waar hij uitvoerig uit de doeken doet wat het verschil is tussen de wapenen en de letteren. Hier kom ik in de volgende blogpost op terug omdat ik zoals gezegd nu weer verder moet met mijn tentamenvoorbereiding.

~ ~ ~

Eerste deel – Zesendertigste hoofdstuk:

Hetwelk handelt over andere merkwaardige gebeurtenissen die in de herberg plaats vonden

Nu het verhaal van de Ongepast Nieuwsgierige is afgelopen kunnen we verder met de avonturen van Don Quichot. Zou je denken. Ware het niet dat die in diepe rust is na zijn heroïsche strijd met de wijnzakken van de herbergier. Gelukkig verwelkomt die laatste op dat moment een nieuwe groep reizigers. Het middelpunt wordt gevormd door een gesluierde vrouw die blijkbaar aan het eind van haar krachten is en een gemaskerde man die geen goed woord voor haar over heeft. Een en ander zorgt voor een ongemakkelijke sfeer in de herberg.

Dorotea kan het gezucht en gesteun van de vrouw niet langer aanhoren en biedt haar aan om tot hulp te zijn. Zij krijgt echter geen reactie. Zelfs niet na enig aandringen omdat haar toch wel duidelijk is dat de vrouw hulpbehoevend is. Het ontlokt haar begeleider de uitspraak dat het weinig zin heeft want als zij al zou spreken zouden het allemaal leugens zijn. Nu reageert de vrouw als door een adder gebeten en verwijt de man dat juist hij het is die men tot leugenaar kan bestempelen.

De ontstane woordenwisseling zorgt voor een kettingreactie. Cardenio die zich afgezonderd had meent de stem van de vrouw te herkennen en roept wie er is gearriveerd. De vrouw raakt bijna buiten zinnen bij het horen van de stem van Cardenio en staat op om hem te zoeken. Iets wat de man uit alle macht probeert te verhinderen. In de schermutseling verliezen beide hun gezichtsbedekking. Dorotea valt in katzwijm als zij de man herkent. Om haar bij te brengen is de pastoor genoodzaakt haar sluier af te nemen, want ook zij had haar gelaat toegedekt bij het vernemen van de komst van de nieuwe bezoekers. En ditmaal was het de man die volkomen verrast is als hij haar meent te herkennen. Om het feest van herkenning compleet te maken komt Cardenio de kamer binnengestormt en kan zijn eigen ogen niet geloven als hij daar zowel de man als de vrouw ziet waarvan hij niet gedacht zou hebben hen ooit nog te zullen ontmoeten.

Hoe zit het met jullie geheugen? Enig idee wat hier aan de hand is? Laat ik deze keer niet zo flauw doen als in mijn vorige blogpost en een tipje van de sluier (😉) oplichten. Hiervoor moeten we terug naar hoofdstuk 24 waar de man in de bergen zijn intrede doet. Het is de man die we later leren kennen als Cardenio.

In de hoofdstukken die volgen doet hij zijn verhaal over hoe hij verliefd wordt op Luscinda maar zijn voorgenomen huwelijk met haar tijdelijk moet uitstellen om te gaan dienen bij een voornaam edelman. Daar raakt hij bevriend met de zoon des huizes. Deze Don Fernando is een echte vrouwenversierder en heeft zijn zinnen gezet op een schone boerendochter die hij alleen in bed weet te praten door te beloven met haar te trouwen. Na de daad gaat hij er echter met hulp van Cardenio vandoor om zich een tijdje schuil te houden. Helaas voor Cardenio raakt Don Fernando tot over zijn oren verliefd op Luscinda die hij dwingt met hem te trouwen. Vanuit de coulissen is Cardenio getuige van het huwelijk en trekt zich terug als kluizenaar nadat hij met eigen oren hoort dat Luscinda het ja-woord geeft. Dat zijn eigen ogen niet zien dat zij daarbij een brief in de handen van Don Fernando duwt die daarop verbouwereerd in een stoel zakt is dan wel weer jammer. Het had hem en Luscinda waarschijnlijk een hoop leed bespaard. En misschien ook Don Fernando en Dorotea. Maar dan hadden wij weer niet kunnen genieten van deze smeuïge verwikkelingen.

De setting is nu compleet. Don Fernando heeft Luscinda in zijn armen die bezweken is bij het aanhoren van de stem van haar geliefde Cardenio. Dorotea (de schone boerendochter) ligt in de armen van de pastoor nadat zij een flauwte heeft gekregen bij het zien van Don Fernando waar zij al die tijd naar op zoek was geweest om haar liefde voor hem te tonen nadat hij zo spoorloos was verdwenen. En Cardenio staat als aan de grond genageld bij het zien van hen allen.

Uiteindelijk is het Dorotea die, eenmaal weer bij zinnen zich aan de voeten van Don Fernando werpt en een lange monoloog houdt waarbij zij hem duidelijk maakt dat het noodlot hen hier gebracht heeft en dat zij voorbestemd zijn voor elkaar, net zoals Cardenio en Luscinda voor elkaar zijn voorbestemd.

Laat mij, heer Don Fernando, om der wille van wat gij u zelf verschuldigt zijt ook al zoudt ge het om geen andere reden doen, laat mij gaan tot de muur waarvan ik de klimop ben; tot de steun van wie uw belagen en dreigen, uw beloften en geschenken mij niet konden losmaken. Zie hoe de Hemel mij langs vreemde en ons onbekende wegen weer tot mijn ware echtgenoot heeft teruggevoerd; gij weet door talloze dure ervaringen zeer wel dat alleen de dood in staat zou zijn mij hem te doen vergeten.

Don Quichot, p.269

De overige aanwezigen kunnen niet anders dan instemmen met de welsprekendheid van Dorotea en de oprechte droefenis die zij toont tijdens haar smeekbedes aan het adres van Don Fernando laat niemand onberoerd. Ook Don Fernando niet. Heel even dreigt het alsnog tot een fataal handgemeen te komen als Luscinda zich openlijk uitspreekt voor haar liefde voor Cardenio maar het loopt gelukkig met een sisser af opnieuw door tussenkomst van Dorotea die zich nog krampachtiger aan de benen van Don Fernando vastklampt en op hem in blijft praten.

Ik vraag u om Godswil en smeek u om uwentwille, laat deze kennelijke ontgoocheling uw toorn niet verhogen, maar laat ze veeleer zo bedaren daat ge in alle rede en rust deze twee minnaars toestaat in vrede te leven zonder dat ge het verhindert, en zolang het de Hemel behagen zal hun die rust te gunnen

Zo krijgen we voor de verandering eens een eind goed al goed momentje. Al is het natuurlijk de vraag voor hoelang. De reizigers zijn ver van huis en een verdieping boven hen ligt Don Quichot te slapen. Als ik hen was zou ik even proberen te genieten van de betrekkelijke rust nu het nog kan.

~ ~ ~