Regiodag Cultuurwetenschappen

Deze blogpost is deel 10 van 11 in de serie Cultuurwetenschappen

Vandaag werd er een regiodag Cultuurwetenschappen georganiseerd in studiecentrum Utrecht. Ik had me al een aantal weken geleden aangemeld en had verder geen berichtgeving ontvangen dat wegens het coronavirus deze bijeenkomst zou komen te vervallen of doorgeschoven werd. Dus vertrok ik vanochtend rond 9 uur en was ik erg benieuwd wat ik van zo’n regiodag kon verwachten.

Het thema was Performance & publiek en er stonden enkele lezingen gepland plus een performance door de Belgische kunstenares Lies van Gasse. Verder zouden twee alumni vertellen over hun ervaringen met het schrijven van een scriptie. Ik had er zin in.

Bij aankomst was er gelegenheid om eerst iets te drinken voordat de dagvoorzitster Marieke Borren (filosofe en tevens onze studiebegeleidster) ons welkom zou heten. Terwijl ik wacht tot mijn kopje automaatkoffie wordt gevuld krijg ik een briefje in de hand gedrukt door diezelfde Marieke Borren. Het is een opdracht van de kunstenares:

Het rozige licht dat op zondagochtend zacht op een bedsprei valt, het geruis van de koffiemachine, het geurige zwart van drukinkt, het ‘Belgisch grijs’ waarin veel van mijn landgenoten hun deurstijlen schilderen… Alles heeft zijn kleur. De colour you love, de colour you hate of de colour you love to hate. Welke kleur heeft zo’n impact op jou? Welke kleur heeft zich slinks ingewerkt in jouw leven? En hoe? En waarom?

Dat overvalt me. Heb ik wel een lievelingskleur? Of is er een kleur die ik zodanig haat dat ik de kleur niet kan zien zonder er jeuk van te krijgen? Ik ben niet zo van de extremen eerlijk gezegd. Hoe langer ik er over nadenk, hoe moeilijker het me lijkt met een kleur te komen. Uiteindelijk besluit ik om voor groen te gaan. Het is de kleur die voor mij ‘de dag opent’ zoals ik het invul op het formulier. Groen is voornamelijk wat ik zien wanneer ik de gordijnen open en een eerste blik naar buiten werp mits de zon al op is. Maar dit is slechts de helft van de opdracht:

Bepaal de kleur die belangrijk is voor jou en maak ze na in het vierkante vakje. Niet alleen de kleur is van belang, maar ook de textuur, het handschrift. Je mag alle materialen gebruiken die je voor handen hebt, je mag aanbrengen, maar ook krabben en wegnemen, maar vul bij voorkeur het hele vakje. En schrijf daarna ook op waarom deze kleur en welke invloed ze op je heeft, of ze geliefd of gehaat wordt. De resultaten worden mogelijk gebruikt voor een collegatekst/-visual die in mijn presentatie aan bod zal komen.

Ik heb geen andere materialen ter beschikking dan de balpoint in mijn rugzak. Die schrijft zwart. Wat nu? Ik kijk om me heen en zie enkele aanwezigen druk in de weer met verschillende soorten stiften die ze blijkbaar bij zich hadden. Heb ik iets gemist in de informatie die vooraf gedeeld werd over deze regiodag? Dan maar creatief aan de slag. Ik teken een boomstam en ga met het woord GROEN aan de slag door het te gebruiken als de kruin van de boom. Ook pas ik het woord toe om er struiken, gras en blaadjes aan de boom mee te maken. Net op de tijd voor de aftrap ben ik klaar. Pas dan zie ik dat er een hoop stiften liggen naast de koffieautomaat. Ik heb weer eens niet verder gekeken dan mijn neus lang is.

De lezingen (er worden parallel sessies gegeven) waarbij ik aanschuif zijn:

  • Het 19e eeuwse melodrama, door Jan Oosterholt (literatuur),
  • Over (morele) illusies en bedrog in het kantianisme, door Tom Giesbers (filosofie),
  • en ik schuif aan bij Wilma de Groot die over haar bachelorscriptie filosofie vertelt.

Tussendoor is er voldoende tijd voor een smakelijke lunch en de tijd verstrijkt razendsnel zonder dat ik het echt doorheb. Voor ik het weet is het 15 uur en zoek ik het lokaal op waar Lies van Gasse haar performance zal houden. Het is een boeiende combinatie van gesproken tekst, animatie en muziek waarbij ze afwisselend gebruik maakt van reeds eerder opgenomen filmfragmenten en voorgedragen gedichten en tegelijkertijd live ofwel tekent (wat geprojecteerd wordt op een scherm) ofwel zelf gedichten voorleest. Ze eindigt met een tekst die ze op basis van onze feedback geschreven heeft. Een aantal formulieren wordt op het scherm getoond. Tot mijn verbazing zie ik mijn weinig kleurrijke groen ertussen staan.

~ ~ ~

War is not the answer

Het was bewolkt deze ochtend maar niet al te dicht. Zo heel af en toe liet de zon zich eventjes zien. Ik zat in de auto en reed op mijn gemak binnendoor naar Bemmel. Marvin Gay zong op de radio en ik zong zachtjes mee.

You know we’ve got to find a way
To bring some lovin’ here today

Ik gaf gas terug en parkeerde voorzichtig in de berm om een tegenligger wat extra ruimte te geven. Het werd met een waarderend handgebaar en een brede glimlach op prijs gesteld. We reden en zongen verder.

Father, father
We don’t need to escalate

Aan het eind van de weg gekomen kon ik alleen naar links of naar rechts. Om nog duidelijker te maken dat rechtdoor geen optie was stond er pontificaal een tank gepositioneerd. Marvin zong.

You see, war is not the answer

~ ~ ~

To see or not to see…

Deze blogpost is deel 9 van 11 in de serie Cultuurwetenschappen

Op het nieuws hoor ik dat de film J’accuse van regisseur Roman Polanski toch naar Nederland komt. De titel refereert naar het gelijknamige pamflet geschreven door Emile Zola naar aanleiding van de Dreyfus-affaire in Frankrijk. De legerofficier Alfred Dreyfus werd eind 19de eeuw valselijk beschuldigd van verraad en pas in 1906 vrijgelaten van Duivelseiland waar hij vele jaren opgesloten was. De affaire verdeelde Frankrijk tot op het bot.

In het boek De duizelingwekkende jaren – Europa 1900-1914 van Philipp Blom dat ik lees als onderdeel van mijn studie Cultuurwetenschappen aan de OU komt deze affaire al in het eerste hoofdstuk voorbij.

De joodse officier was de ideale zondebok voor een natie die de weg kwijt leek te zijn. Vanaf het moment dat Éduard Drumont (1844-1917) in 1886 zijn bestseller La France juive publiceerde (in 1914 was het boek al tweehonderd keer herdrukt) was het antisemitisme gemeengoed onder nationalisten en conservatieven. […] Dreyfus was geknipt voor allerlei verhalen over samenzweringen, buitenlanders en het internationale grootkapitaal. [p.28]

Emile Zola nam het op voor Dreyfus en dat werd hem niet in dank afgenomen. Uiteindelijk leek het hem verstanding om tijdelijk naar Londen te verkassen totdat de ergste beroering over zijn stellingname voorbij was. Enkele jaren na zijn terugkeer kwam hij om het leven door rookvergifting wegens een verstopte schoorsteen. Later zou blijken dat een dakwerker een stuk hout over de schoorsteen had aangebracht omdat de man niet kon verkroppen dat Zola het opgenomen voor de joodse kapitein.

De filmvertoning leidt overal tot veel discussie. Maar niet noodzakelijk vanwege het onderwerp. Het is de filmmaker zelf die in toenemende mate ter discussie staat vanwege de vele beschuldigingen van verkrachting en seksueel misbruik van minderjarige meisjes.

Het is voor mij nog geen uitgemaakte zaak of ik de film ga zien nu het onderwerp zelf bij uitstek geschikt is in verband met mijn studie. Kan een kunstuiting los gezien worden van de kunstenaar en zijn persoonlijkheid die het tot stand gebracht heeft? Ik ben geneigd te denken dat dit kan. Maar ik vind het allereerst moeilijk voor mezelf te verantwoorden dat ik door te gaan een financiële bijdrage lever aan de inkomsten van een man die iets op zijn kerfstok heeft waar ik moreel gezien ernstige bezwaren tegen heb.

Distribiteur Cinéart zegt er zelf het volgende over:

Cinéart vindt een traditionele release met een campagne in Nederland niet passen bij de film en de maker. “Zoveel controverse rond een filmmaker hebben we nog niet meegemaakt. We hebben eerder films van Polanski vertoond, toen werden er geen vragen gesteld. Met de tijdsgeest van tegenwoordig is het volkomen logisch dat dat nu wél gebeurt. Er is veel tegen in te brengen, maar er zijn ook argumenten vóór. Wij komen er niet helemaal uit.”

~ ~ ~

Studentenleventje

Deze blogpost is deel 8 van 11 in de serie Cultuurwetenschappen

Morgen gaat het beginnen.

Tot en met vandaag voelde het nog niet echt ondanks dat ik het studiemateriaal al enkele weken binnen heb en het meeste daarvan heb doorgelezen.

Afgelopen donderdag kreeg ik het per email bevestigd. Alsof ik het vergeten was.

Beste studenten,

Aanstaande maandag start het tweede semester van dit academisch jaar en daarmee ook de Oriëntatiecursus cultuurwetenschappen. Nogmaals van harte welkom bij de opleiding Algemene Cultuurwetenschappen van de Open Universiteit!

Ik voel me tegelijkertijd opgewonden en nerveus. Zal ik het studentenleven weten te combineren met mijn werkzame leven? Het eerste tentamen staat gepland op 23 april. Ik weet wat me de komende tijd te doen staat.

~ ~ ~

Leren leren

Deze blogpost is deel 7 van 11 in de serie Cultuurwetenschappen

Niet alleen moet ik weer wennen aan het leren, ik moet ook leren hoe ik moet leren. Vandaag heb ik op mijn gemak wat video’s en ander hulpmateriaal bekeken op de nieuwe sectie die verschenen is op mijn dashboard bij de OU: Studiecoach.

Het was verrassend te lezen dat de meest gebruikte (ook door mij) leerstrategieën tevens de minst effectieve zijn:

  • met een gele stift tekst markeren
  • de gelezen tekst later nog eens opnieuw doorlezen
  • samenvattingen maken

In de video hieronder wordt door psycholoog Gino Camp uiterst helder uitgelegd waarom deze leerstrategieën vaak niet het gewenste effect hebben.

Klik op de afbeelding om de video op youtube te bekijken

Het betekent dus dat ik mezelf zal moeten aanwennen de leerstof anders te benaderen dan dat ik in eerste instantie van plan was. In de afgelopen weken heb ik zo’n beetje al het studiemateriaal al doorgelezen en mijn plan was om inderdaad een begin te maken met een tweede (her)lezing plus een aanzet voor de samenvattingen.

Dat ga ik nu iets anders insteken. De teksten ga ik wel opnieuw doornemen maar ik zal mezelf dwingen op een actieve manier (waarschijnlijk met schema’s want die blijven bij mij beter ‘hangen’) een weergave te maken van de kern van de tekst. Ik wil proberen een dialoog aan te gaan met mezelf en zoveel mogelijk met een gesloten boek de inhoud te reproduceren in een vorm die kort en bondig is, en die ik tevens kan gebruiken om mezelf te toetsen op een later moment.

Het bewijst maar weer eens dat je nooit te oud bent om te leren.

~ ~ ~

De stille bezorging

Door al dat gedoe met de glasvezelaansluiting was me geheel ontgaan dat tussen de bedrijven door (huispoes Puck moest ook nog naar de dierenarts) de postbode ongemerkt het boek De stille kracht had bezorgd. Ik zag het pas later deze avond op tafel liggen. Zal ik er een uurtje in gaan lezen voordat ik ga slapen? Of toch even supersnel internetten 🙂

~ ~ ~

Internetgeschiedenis

Een beknopte geschiedenis vanaf de eerste berichtgeving tot en met de definitieve aansluiting van glasvezel aan de Lingewal, oftewel hoe dingen gaan in het buitengebied:

7/9/2018: Brief Glasvezel buitenaf – We kunnen bij hen glasvezel bestellen!

5/10/2018: Brief Digitale stad – We kunnen ook bij hen glasvezel bestellen!

21/11/2018: Inschrijfbevestiging Digitale stad – Glasvezel buitenaf trekt zich terug wegens niet voldoende aanmeldingen. Digitale stad had al aangegeven bij minimaal één aanmelding over te gaan tot het aanleggen van glasvezel.

7/3/2019: Schouw – Eerste fysieke observatie van de meterkast en ligging van ons huis als richtinggevend voor hoe de glasvezelkabel vanuit de openbare weg doorgetrokken moest worden. Terwijl wij in november nog even hoop hadden gehad dat we misschien met kerstmis al hadden kunnen genieten van supersnel internet

24/6/2019: Poging 1 kabel onder voortuin werd voortijdig stilgelegd om te voorkomen dat de riolering die diagonaal onder onze tuin loopt te beschadigen.

10/7/2019: Poging 2 kabel onder voortuin kon deze keer doorgang vinden omdat we ondertussen hadden uitgezocht hoe diep de riolering onder de tuin loopt (niet diep).

18/11/2019: Kabel naar meterkast – Nu zou het niet lang meer duren voordat we dan eindelijk supersnel internet zouden hebben. Met een beetje geluk voordat de kerstvakantie zou beginnen. Een jaartje later, maar ach…

24/11/2019: Pre-order geplaatst bij KPN – Om niet achter het net te vissen alvast via de website van KPN ervoor gezorgd dat we het juiste pakket gereserveerd hebben. Kunnen ze dat alvast klaar zetten of opsturen.

28/11/2019: Telefonische bevestiging dat pre-order ontvangen is – Was ook al via de mail gedaan.

18/12/2019: Mail Digitale stad dat kabel beschikbaar is – Dat zou betekenen dat bij KPN bekend moet zijn dat ze nu een monteur kunnen inplannen voor de installatie.

19/12/2019: Gebeld naar KPN of pre-order al uitgevoerd kan worden: algehele verwarring wat status van pre-order is (zou al ontvangen zijn op niet-bestaande datum vrijdag 7/12) – En ondertussen was het al bijna kerstmis.

24/12/2019: Postcode check bij KPN geeft aan dat glasvezel beschikbaar is – Dit zou dan toch het definitieve bewijs moeten zijn dat met de installatie kan worden begonnen.

24/12/2019: Opnieuw gebeld met KPN en wederom heel veel verwarring en nog meer wachttijd. Na veel moeite de pre-order weten te annuleren en een nieuwe order geplaatst waarbij het inmiddels natuurlijk allang duidelijk was dat de monteur niet meer voor kerstmis langs zou komen. Misschien tussen kerst en oudjaar dan? Helaas. Gezien het opzeggen van de lopende abonnementen bij XS4All en digitenne bij KPN moeten we rekening houden met een installatie eind januari 2020.

28/1/2020: KPN monteur komt glasvezel aansluiten – En hij is geweest en hij heeft probleemloos alles keurig weten aan te sluiten en nu hebben we supersnel internet en wat heeft dat lang geduurd.

~ ~ ~

Ondersteunend leeswerk

Deze blogpost is deel 6 van 11 in de serie Cultuurwetenschappen

Gister schreef ik dat ik me niet kon herinneren ooit iets van Louis Couperus gelezen te hebben. Dat denk ik nog steeds. In mijn boekenkast heb ik welgeteld één boek staan van deze veelschrijver: Eline Vere.

Tijdens het doornemen van het studiemateriaal bij de Oriëntatiecursus cultuurwetenschappen zag ik dat er vanzelfsprekend veel verwezen wordt naar allerlei bronnen uit het betreffende tijdvak (in dit geval de jaren rondom 1900). Het lijkt me leuk (voor zover ik er voldoende tijd voor heb) om naast het verplichte studiemateriaal regelmatig een roman te lezen waarnaar gerefereerd wordt. Zeker omdat bij cultuurwetenschappen letterkunde een van de vier disciplines vormt (naast filosofie, kunstgeschiedenis en cultuurgeschiedenis) kan dat helemaal geen kwaad.

In het gedeelte waar de letterkunde centraal staat blader ik door de verwijzingen naar Nederlandse literatuur. Mijn voorkeur blijft bij Couperus. Ik twijfel tussen drie boeken:

  • Eline Vere
  • Metamorfoze
  • De stille kracht

Omdat de laatste twee genoemde boeken uitgebreid terugkomen in verschillende artikelen in de reader valt Eline Vere voorlopig af. Na wat wikken en wegen besluit ik toch voor De stille kracht te gaan. Het thema van de Oosterse mystiek en hoe de ‘nuchtere’ Hollander als koloniaal heerser in voormalig Nederlands-Indië zich verhoudt tot (en vermengt met) de plaatselijke bevolking spreekt mij het meeste aan. Nu alleen het boek op de kop zien te tikken.

~ ~ ~

Drievoudig geluk

Deze blogpost is deel 5 van 11 in de serie Cultuurwetenschappen

In de reader Duizelingwekkend: Europese cultuur rond 1900 kwam ik vandaag een mooi fragment tegen uit de roman Metamorfoze geschreven door Louis Couperus:

Het geluk van het kunnen vormen van zijn gedachten, het geluk ze in woorden te kunnen vatten, en het geluk die woorden uit te kunnen schrijven, […] het geluk van het worden der woorden, van het openplooien der zinnen, zoo vreemd en zoo onvermijdelijk geweven, diep in de gedachte, die bijna onbewust de zilveren draden spint, terwijl de pen ze naborduurt, vreemd, oneigenlijk, door onbekende macht beheerscht – als arabesk: het geluk, dat het derde is, omdat het niet meer ziel is als gehéel, en vorm wordt en stof: hoe etherisch ook, toch stof al, en vorm: kunst

Nooit eerder heb ik iets van Couperus gelezen. Althans niet dat me bijstaat. Deze week zag ik hem een paar keer voorbijkomen in het studiemateriaal met betrekking tot kunst en literatuur rondom de eeuwwisseling van 1900. Het was voor mij nog geen aanleiding om iets van hem te gaan lezen. Er ligt al zoveel op me te wachten.

Vandaag echter is dat anders. Ik lees nu door de teksten die gaan over het kolonialisme en opnieuw is er aandacht voor Louis Couperus. En wel vanuit verschillende richtingen. Het bovenvermelde fragment staat in een artikel dat voornamelijk gaat over Jan Toorop en de door de tijd heen verschuivende wijze waarop zijn Indische achtergrond meegenomen wordt in de duiding van zijn kunst. Metamorfoze, waarvoor hij het boekomslag had ontworpen, wordt aangehaald als een voorbeeld van illustraties met motieven en stijlkenmerken uit ‘de Oost’.

Terug naar het aangehaalde fragment. Dat spreekt me heel erg aan. Vooral het eerste gedeelte:

Het geluk van het kunnen vormen van zijn gedachten,

het geluk ze in woorden te kunnen vatten,

en het geluk die woorden uit te kunnen schrijven.

Hoe herkenbaar. Bij het schrijven van een blogpost loop ik er zelf altijd naar te zoeken. De worsteling om enige structuur in mijn willekeurige en vluchtige gedachtespinsels te krijgen. Er vervolgens woorden voor te vinden die een poging doen mijn gedachten weer te geven. En dan daarna de meestal tot mislukking gedoemde exercitie de woorden vast te leggen. Want te vaak zijn ze alweer verdwenen naar onbekende oorden terwijl ik als een razende zit te typen. Om nooit meer weerom te keren.

Daarom geeft het een welhaast euforisch gevoel wanneer alles eens samenvalt. Dat het me lukt een blogpost te schrijven die helemaal klopt. Waarin ik terug kan lezen wat ik eerder zelf in die vorm gedacht had.

Groot is daarna de teleurstelling dat drievoudig geluk niet permanent aanwezig blijft. Het is voorbehouden aan die ene blogpost. Elke keer weer begin je bij nul geluk.

20200119 – Afscheid

Het waren tien fantastische jaren

Ik zou het moeten opzoeken, maar ik vermoed dat het ergens in 2009 is geweest dat ik bij wordpress.com een blogsite aan heb gemaakt met als naam petepel. Dat is (nog steeds) mijn inlognaam op kantoor. Neem de eerste vier letters van je voornaam en de eerste drie van je achternaam. Een paar jaar geleden is men daar van af gestapt en nu krijg je als nieuwe medewerker voortaan een onpersoonlijk nummer toegewezen als inlog’naam’.

Nadat ik een tijdje op wordpress.com had geblogd besloot ik in 2010 om een eigen domein te hosten op one.com zodat ik wat meer controle had over de inrichting van de site. Opnieuw koos ik voor petepel.

Weer later dacht ik dat het misschien toch wel verstandig zou zijn om mijn eigen naam als domein vast te laten leggen. Het was nog vrij, en zo was opnieuw peterpellenaars geboren. Ik gebruikte dit domein slechts sporadisch voor een aantal korte verhalen die in verschillende bundels waren uitgegeven. Het bloggen bleef ik doen op petepel.

Totdat ik eind 2018 er definitief voor koos om al mijn online activiteiten voortaan te centraliseren onder peterpellenaars.nl en petepel.nl op te doeken. Dat laatste is nu aangebroken. Het afgelopen jaar heeft de site voornamelijk gefungeerd als een soort van archief. Bij het overzetten naar peterpellenaars bleek dat in veel gevallen links waren gebroken en afbeeldingen niet goed waren overgekomen. Nog steeds is dat niet helemaal rechtgetrokken, maar vandaag voelde ik me zeker genoeg van mijn zaak om het abonnement op te zeggen.

Dat betekent dat in september 2020 de stekker er definitief uitgaat. Tien jaar nadat ik er m’n eerste bericht op heb geplaatst.

~ ~ ~

Persoonlijke statistieken 2020 – dag 19

Het vlees is zwak

Deze avond kreeg ik nogmaals rijst met groene curry en kip voorgeschoteld – tussenstand: 6 dagen geen vlees

Als de wijn is in de man

Geen alcohol vandaag – tussenstand: 17 dagen geen alcohol

Mens sana

Geen ‘officiële’ sportmoment maar wel de hele dag buitenshuis bezig geweest – tussenstand: 9 dagen voldoende beweging

~ ~ ~