De zoektocht van Helen
Helen is haar man kwijt. Letterlijk. Voor zijn werk als journalist is hij vaak en lang op reis. Veelal in het buitenland. Omdat we het hier hebben over de periode in de jaren negentig van de vorige eeuw is het een stuk moeilijker en duurder om dagelijks met elkaar te communiceren. Daarom schrijft Helen voornamelijk brieven die Post restante1 haar man moeten zien te bereiken. Hijzelf belt sporadisch om door te geven dat hij nog wat langer onderweg is. Of komt onverwacht voor een bliksembezoek binnenvallen.
Helen is echter haar man ook figuurlijk kwijt. Dat haar huwelijk een grote farce geworden is ontdekken we geleidelijk tijdens de reis die Helen onderneemt om haar echtgenoot terug te vinden in Europa. Haar zoektocht brengt haar allereerst naar Oostenrijk. Maar voordat ze daar arriveert zijn er al drie hoofdstukken voorbij waarin Helen in de trein verschillende vreemde personages ontmoet die haar pad het verdere verhaal nog meermaals zullen kruisen.
Aangekomen in Wenen loopt het spoor al snel dood. Op het kantoor van de uitgeverij waarvoor haar man werkt hebben ze geen idee waar hij kan zijn. Ze krijgt de gelegenheid om door zijn spullen te bladeren in de hoop op die manier uit te vinden waarmee hij bezig was. Het blijkt dat hij op het spoor is van kunstroof of -vervalsing. Heel toevallig is het gerelateerd aan een geheimzinnige doos met allerlei aan anatomie gerelateerde parafernalia die voor haar achtergelaten was in de trein.
Wat haar echter veel meer verrast is een stapel ongelezen brieven. De door haar geschreven brieven welteverstaan. Ze dateren terug tot in oktober, terwijl Helen bevestigd heeft gekregen dat haar man nog in december op kantoor is geweest. Hoe lang is dit al gaande? In haar herinnering heeft zij altijd brieven geschreven wanneer hij op reis was. Zou hij die nooit geopend hebben? Of zou hij op een gegeven moment gestopt zijn met lezen? Maar waarom? En waarom heeft hij er nooit iets over gezegd?
She didn’t often allow people in through her conscience, least of all men. Especially after meeting Martin. After all, that’s why couples get together, isn’t it? To stop the endless parade of tempting alternatives. To eliminate the need to worry that maybe someone, maybe you, made the wrong choice.
[p.189, The Sensualist]
Het zijn deze mijmeringen, aangevuld met korte flashbacks die ons doen leren dat Helen en haar man al lange tijd van elkaar vervreemd zijn geraakt. Hoewel het lijkt alsof vooral Helen daar al die tijd haar ogen voor gesloten heeft. Maar onbewust is er wel degelijk een besef dat zij hem kwijt is. Eerder te denken dat hem iets overkomen is gaat ze er vanuit dat hij gewoonweg de benen genomen heeft. Haar in de steek heeft gelaten. Want echt bezorgd over zijn lot is ze niet. Ondanks dat hij al enkele maanden geen teken van leven heeft gegeven vormt dat geen aanleiding om hem als vermist op te geven bij de politie. In plaats daarvan verliest ze zich in het zoeken naar de herkomst van de objecten in de doos. Wat misschien wel gezien kan worden als een metafoor voor haarzelf.
Want Helen is ook zichzelf kwijt. De rode draad door het boek is de verwarring bij Helen over haar eigen identiteit en lichamelijkheid. De onmoeting die zij heeft met Rosa leidt tot hallucinaties dat zij stukje bij beetje het lichaam van deze mysterieuze vrouw overneemt. Niet alleen haar borsten en ogen veranderen, maar ook bijvoorbeeld haar smaak voor etenswaar. Het zorgt voor een vervreemdend effect in de vertelling die we voornamelijk vanuit het perspectief van Helen voorgeschoteld krijgen. Wat is er met haar aan de hand? Beleeft ze alles daadwerkelijk zoals ze het beschrijft of verkeert ze in een diepe crisis naar aanleiding van de verdwijning van haar man en het groeiende besef dat ze zichzelf zolang voor de gek heeft gehouden?
The Sensualist is een boeiend boek dat op verschillende manier gelezen kan worden. Afwisselend overheerst de suspense-achtige onderneming van Helen om erachter te komen waar de originele houtsnedes van de beroemde anatomieboeken door Andreas Vesalius zijn gebleven waarbij zij de meest extravagante mensen ontmoet die je maar kan bedenken2, om vervolgens weer de confrontatie van Helen met zichzelf te behandelen en hoe zij verder moet in de relatie met haar man die op een gegeven moment plompverloren opduikt alsof er niets aan de hand is. Daarnaast is dit boek ook nog eens prachtig geïllustreerd. Niet alleen om een en ander te verluchtigen, maar vaak om de tekst te ondersteunen of extra betekenis te geven. Het is voor mij aanleiding om zelf op zoek te gaan naar meer werk van Barbara Hodgson.
Helen Martin is a scholar of antique anatomical illustration. But she doesn’t know her own body anymore, because Helen is, quite literally, losing her senses. Sight, hearing, touch, smell, taste; all are disappearing. And she has started to hallucinate – for surely it is a hallucination – that her body is being replaced, piece by piece with someone else’s. Her husband, too, seems to be lost; vanished during a business trip to Europe. When Helen sets out to find him, on the night train from Munich to Vienna the mysteries proliferate.
The Sensualist
Barbara Hodgson
Uitgever: Byzantium Books
ISBN: 9780811832083
~ ~ ~
Poste restante is een aanduiding op een poststuk die aangeeft dat de brief op het postkantoor bewaard moet worden tot de geadresseerde deze komt ophalen. Het is een methode die vooral wordt gebruikt om post te sturen naar personen zonder vast adres, bijvoorbeeld toeristen. Bron: Wikipedia ↩
Wat te denken van een man in Wenen die bezig is om van iedere inwoner een biografie te schrijven op basis van hun vermelding in het telefoonboek. ↩