Boeken
Wanneer je in een boek leest dat ‘het boek’ ten dode is opgeschreven, dan voelt dat bij mij (ondanks dat ik het niet voor de eerste keer lees) toch altijd weer als een klap in het gezicht. Het is alsof je op ’t eind van een zorgvuldig opgebouwd betoog een heus paard van Troje ziet opdoemen waar onvermijdelijk de gevreesde mededeling uit gaat rollen. Ontkennen heeft geen zin. Daarvoor ben je al te ver meegegaan in de logica van de redenering. Maar het blijft een vreemde gewaarwording om het aangekondigde einde van drukwerk in gedrukte vorm tot je te nemen:
Today, books remain as commonplace as ever, and there’s every reason to believe that printed works will continue to be produced and read, in some sizable quantity, for years to come. While physical books may be on the road to obsolescence, the road will almost certainly be a long and winding one. Yet the continued existence of the codex, though it may provide some cheer to bibliophiles, doesn’t change the fact that books and books reading, at least as we’ve defined those things in the past, are in their cultural twilight. As a society, we devote ever less time to reading printed words, and even when we do read them, we do so in the busy shadow of the Internet.
[p.110, The shallows, by Nicholas Carr]
Gisteravond las ik dit fragment en werd er een beetje depressief van. Als fervent lezer en in het bezit van een flinke verzameling boeken is het niet leuk om regelmatig te lezen dat je bezig bent met een ten dode opgeschreven tijdverdrijf. Weggezakt in mijn doorleefde leesstoel liet ik mijn blik dwalen over de goedgevulde wandkast. Hoe lang nog voordat de schappen leeggehaald zouden worden en volgepropte bananendozen aan de straatkant oud papier verzamelaars een blije dag zouden geven? Moest ik misschien diezelfde avond al beginnen? Het zou in ieder geval een hoop ruimte geven. En met eenzelfde verzameling in de vorm van ebooks kon ik overal en altijd mijn geliefde literatuur tot me nemen. Waarom niet? Omdat het voelt alsof ik een relatie verbreek. Eenzijdig. Zonder opgaaf van redenen.
Ik keek verder rond in mijn werkkamer en zag de rekken vol cd’s staan. Ook hier had ik eerder getwijfeld of ik ze niet allemaal van de hand moest doen om uitsluitend verder te gaan met digitale muziek op mijn computer. Maar ik kan het niet. Net zoals het geval is met mijn boeken heb ik met cd’s een band opgebouwd. Van de meeste weet ik waar en wanneer ik ze gekocht heb. Of van wie ik ze heb gekregen. Ik heb de boekwerkjes doorgebladerd terwijl ik de muziek op mijn hoofdtelefoon beluisterde. Ik heb de teksten gelezen, de foto’s bekeken, de namen van de meewerkende artiesten bestudeerd. Op de een of andere manier hoort dit bij mijn beleving van de muziek. En denk ik meer mee te krijgen van de bedoeling van het kunstwerk. Het is volgens mij onderdeel van een totaalervaring.
Bij boeken heb ik dat ook. Zodra een boek in mijn bezit komt, beginnen we aan een gezamenlijke geschiedenis. Daar kan geen ebook tegenop. En dan spreek ik uit ervaring, want ik heb al verscheidene pogingen ondernomen om er eentje tot de ‘laatste pagina’ uit te lezen. Maar het lukt me niet. Ik begin er aan op mijn iPad en merk dat ik binnen de korste keren afgeleid raak door binnenkomende berichtjes. Het uitzetten van die notificaties helpt tijdelijk. Omdat ik het ‘ding’ (de iPad) toch vast heb, merk ik dat ik de neiging nauwelijks kan onderdrukken om tussendoor email, twitter, facebook of dergelijks te checken. Er aan toegeven leidt vervolgens ontzettend af. Er niet aan toegeven leidt ook af. Waardoor ik veel eerder afhaak dan bij een fysiek boek. Eenmaal afgehaakt vergeet ik vervolgens dat ik in het ebook begonnen was, omdat het me niet continu ‘ligt aan te kijken’, zoals een fysiek boek wel doet. Kortom, ik heb nog geen klik met het ebook.
En daarom was ik vandaag aangenaam verrast door het initiatief van LetterRijn op Facebook:
Het verhaal achter de boekenkast — Maak een foto van je boekenkast en vertel het bijbehorende verhaal. Waar staat je kast, wat is de globale inhoud en hoe ben je tot de samenstelling van je verzameling gekomen. Staat er een boek in de kast waaraan bij bijvoorbeeld het verkrijgen een verhaal kleeft? Schrijf je verhaal en stuur je foto naar verhalenvertellers@live.nl
Dat zie ik voorlopig nog niet gebeuren voor diegenen die in het bezit zijn van een digitale bibliotheek.
De foto heb ik al gemaakt (niet de bovenstaande illustratie). Nu nog het verhaal er bij schrijven. Misschien kan ik een ‘oudje’ met een vergelijkbare thematiek eens verder uitwerken.
~ ~ ~
Doordat ik in het vermelde boek ook las hoezeer men afgeleid wordt door hyperlinks in een blog, heb ik er voor gekozen om ze voortaan onder aan mijn blog op te nemen.
Besproken boek(en):
The shallows — What the internet is doing to our brains, door Nicholas Carr
~ ~ ~