Tag: Sigmund Freud

Soms probeer ik me voor de geest te halen hoeveel vri­je tijd ik ‘vroeger’ had voor­dat inter­net en social media er onge­merkt maar genade­loos beslag op leg­den. Onvoorstel­baar hoeveel uren ik op een dag aan bijvoor­beeld lezen en sporten kon best­e­den ter­wi­jl ik ook nog gewoon naar school ging en huiswerk moest mak­en. Het doet me af en toe ver­lan­gen naar een ver­plichte rustdag per week waar alle elek­tro­n­is­che appa­ratu­ur bedoeld voor con­sump­tie cen­traal uit­geschakeld wordt.

Ik moest er aan denken toen ik in de biografie van Freud de vol­gende pas­sage las:

Ter­wi­jl hij hevig ver­langde naar zijn ver­loofde in het verre Wands­bek, vulde Freud de lege uren door Don Qui­chot te her­lezen […] Dit was nu de straatarme jonge arts die meer boeken kocht dan hij zich kon veroorloven en met diepe ontroer­ing en min­stens zoveel plezi­er tot diep in de nacht klassieke werken las.
[p.62, Freud. Pio­nier van het mod­erne lev­en, Peter Gay]

Sig­mund Freud wil graag met zijn ver­loofde in het huwelijk tre­den maar hem ont­breekt een goed inkomen en daarom zoekt hij werk in het Alge­meen Zieken­huis van Wenen om op die manier ervar­ing op te doen met patiën­ten als voor­berei­d­ing voor een eigen medis­che prak­tijk. In de jaren die vol­gen verdiept Freud zich in veel onder­zoeks­ge­bieden, var­iërend van neu­rolo­gie tot chirurgie maar toch weet hij daar­naast vol­doende tijd te vin­den voor het lezen van ‘leer­meester uit vele eeuwen: de Grieken, Rabelais, Shake­speare, Cer­vantes, Molière, Less­ing, Goethe, Schiller’.

Nog­maals, onvoorstel­baar. Miss­chien moet ik die ver­plichte rustdag (al is het alleen voor mezelf van toepass­ing) toch eens serieus over­we­gen.

Omdat de poet­svrouw iedere don­derdag komt, en omdat ik vorige week don­derdag vrij was, moest ik het huis uit. Zo werkt zij dat. Ik vond het wel een goed idee om de bieb in Arn­hem eens te gaan bezoeken. Om mezelf een houd­ing te geven toen ik daar een­maal was besloot ik ter­stonds lid te wor­den nadat ik een aan­tal jaren verza­akt had. Een paar uur lat­er liep ik opge­to­gen terug naar mijn auto met een hele stapel boeken onder de arm waar­voor ik hele­maal geen tijd had om ze te lezen. Gelukkig had ik vri­jdag ook nog vrij.

Het eerste boek waar­voor mij de tijd ont­brak om het te lezen was Edu­ca­tion of the Sens­es, deel 1 uit de serie The Bour­geois Expe­ri­ence — Vic­to­ria to Freud geschreven door de his­tori­cus Peter Gay. De totale serie bestaat uit 5 delen en ondanks dat ik daar zek­er geen tijd voor heb ga ik ze bin­nenko­rt alle­maal één voor één in huis halen. Cen­traal onder­w­erp van de serie is een alom­vat­tende studie naar ‘the Euro­pean and Amer­i­can mid­dle class­es from the 1820s to the out­break of World War I’.

Deel 1 begint allereerst met een poging om ‘bour­geoisie’ te definiëren. Con­clusie: dat valt nog niet mee. Daar­na wordt Mabel Todd Loomis opgevo­erd. Zij was een vri­jge­vocht­en vrouw die een flinke stapel dag­boeken heeft nage­lat­en waarin zij nauwgezet maar wel cryp­tisch gecodeerd ver­slag doet van haar sek­suele lev­en als getrouwde vrouw en minnares. Vol­gens Peter Gay, een groot fan van Freud en aan­hang­er van de psy­chohis­to­ry, is haar ver­haal ‘though excep­tion­al in many ways’ een weer­spiegeling van ‘the yearn­ings and pas­sions of count­less oth­ers in the nine­teenth cen­tu­ry’.

In hoev­erre de vol­gende con­sta­ter­ing door Gay een weer­spiegeling is van zijn eigen opvat­tin­gen over het huwelijk is iets wat ik me dan weer afvraag door­dat er in de voor­gaande bladz­i­jdes zo vaak gespro­ken wordt over pro­jec­tie en onder­druk­te emoties:

Mar­riage, far from dim­ming the Todds’ sex­u­al ardor, or reduc­ing it to pleas­ant, drowsy monot­o­ny, only enhanced it.
[p.81, Edu­ca­tion of the Sens­es, Peter Gay]

With this book, Peter Gay begins a project of enor­mous scope and imag­i­na­tion: a mul­ti-vol­ume study of the Euro­pean and Amer­i­can mid­dle class­es from the 1820s to the out­break of World War I. The Bour­geois Expe­ri­ence will even­tu­al­ly com­prise at least five vol­umes as Gay explores the much-neglect­ed but all-impor­tant role that human dri­ves and emo­tions played in the shap­ing of Vic­to­ri­an cul­ture. This vol­ume, Edu­ca­tion of the Sens­es, focus­es on sex­u­al­i­ty and will be fol­lowed by The Ten­der Pas­sion, which will cen­ter on the range of Vic­to­ri­an atti­tudes and approach­es to love. Lat­er vol­umes will dis­cuss the way the bour­geoisie dealt with aggres­sion and con­flict. This is, in the author’s words, “his­to­ry informed by psy­cho­analy­sis” — a bold schol­ar­ly ven­ture that promis­es an unpar­al­leled view into the inner life of an end­less­ly fas­ci­nat­ing cul­ture.

~ ~ ~